به طور کلی واکسیناسیون برنامه کمک به حفاظت از خانوادهها در برابر سیاه سرفه از برنامههای مبتکرانه بهداشت عمومی است که توسط وزارت بهداشت انجام میشود. سیاه سرفه یک بیماری تنفسی بسیار مسری است که می تواند منجر به سرفه های شدید، نفس کشیدن دشوار و حتی مرگ شود. اگر فکر می کنید به سیاه سرفه مبتلا شده اید، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید. درمان سیاه سرفه در منزل معمولاً شامل تجویز آنتی بیوتیک برای از بین بردن باکتری و داروهایی برای تسکین علائم است. همچنین باید تا حد امکان از تماس با دیگران خودداری کنید تا از انتشار بیماری جلوگیری کنید.
هنگامی که دچار این بیماری شدید، استراحت زیادی داشته باشید، مایعات زیادی بنوشید، از مرطوب کننده هوا یا دستگاه بخور برای افزودن رطوبت به هوا استفاده کنید، و اگر سرفه شما شدید است یا نفس کشیدن برایتان دشوار است، فوراً به پزشک مراجعه کنید. هم چنین می توانید با مرکز خدمات درمان در منزل همراز تماس بگیرید. در این مرکز برای حفظ رفاه بیماران بسیاری از خدمات پزشکی و درمانی، مانند ویزیت پزشک متخصص در منزل، انجام آزمایش خون در منزل، تزریقات و سرم تراپی در منزل و … ارائه می شود. برای ثبت درخواست خود با شماره زیر تماس بگیرید تا پزشکان ما در کمتر از یک ساعت در تهران و کرج در محل شما حاضر شوند.
سیاه سرفه چیست؟
سیاه سرفه یکی از عفونتهای مجاری تنفسی است. این بیماری توسط باکتری ایجاد می شود و به راحتی از طریق هوا از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. علائم سیاه سرفه معمولاً 1 تا 2 هفته پس از قرار گرفتن در معرض باکتری ظاهر می شود، اما ممکن است تا 6 هفته طول بکشد.
علائم سیاه سرفه کدامند؟
شروع سیاه سرفه معمولاً مشابه سرماخوردگی است ولی به تدریج به یک سرفه بد تبدیل می شود. سرفه ها به صورت حمله ای بروز می کنند و گاهاً منجر به این می شوند که بیمار چندین دقیقه پشت سر هم سرفه کند.بعد از سرفه ممکن است موقع فرو دادن هوا (دم) صدایی شبیه خروسک به گوش برسد.کودکان خیلی کوچک نسبت به کودکان بزرگتر و بالغین، احتمالاً بیشتری دارد که صدای خروسکی پیدا کنند.بعد از سرفه بیمار ممکن است استفراغ کند،یا تنفسش چند ثانیه متوقف گردد،و به دلیل تلاش و زور زدن زیاد رنگ صورت ممکن است به آبی یا قرمز تغییر رنگ بدهد. ممکن است شب هنگام سرفه ها بیشتر شوند.
چه عاملی باعث سیاه سرفه می شود؟
باکتری ها باعث سیاه سرفه می شوند. سیاه سرفه به شدت مسری است و این بدان معناست که دیگران به راحتی از طریق فرد بیمار دچار سیاه سرفه می شوند.
وقتی فرد بیمار سرفه یا عطسه می کند، باکتری های سیاه سرفه در هوا پخش می شوند.تنفس در این هوا منجر به سیاه سرفه می شود.همچنین تماس با سطوح آلوده به باکتری سیاه سرفه(از جمله دستان شخص دیگری)، منجر به این بیماری می شود.
اگر فکر می کنید به سیاه سرفه مبتلا شده اید و یا در کنار فردی بوده اید که احتمال مبتلا بودن او را می دهید،به پزشک خود مراجعه کنید.
پزشک چگونه سیاه سرفه را تشخیص میدهد؟
شروع سیاه سرفه معمولاً مشابه سرماخوردگی است،توام با آبریزش بینی،عطسه و احتمالاً یک سرفه یا تب خفیف. اما پس از 1 تا 2 هفته حملات سرفه شروع شده و این مشکل می تواند به مدت 1 تا 6 هفته دیگر ادامه یابد. پزشک احتمالاً در مورد صدای سرفه ها و حالت بیمار پس از سرفه می پرسد و شاید لازم بداند به صدای سرفه کردن بیمار گوش دهد.
گاهی اوقات انجام آزمایشات خاص برای تائید تشخیص سیاه سرفه ضروری است. در یکی از این آزمایشات، پزشک اندکی از ترشحات داخل بینی یا گلو را با گوش پاک کن برداشته و سپس آن را به آزمایشگاه می فرستد. همچنین ممکن است پزشک انجام X-ray از قفسه سینه یا آزمایش خون را ضروری بداند.
درمان سیاه سرفه چگونه صورت می گیرد؟
احتمالاً پزشک برای رفع سریع سرفه ها و پیش گیری از سرایت بیماری به سایرین، آنتی بیوتیک تجویز می کند. از آنجا که سیاه سرفه به شدت مسری است، پزشک برای همه افراد خانواده آنتی بیوتیک تجویز می کند تا این بیماری به آنها سرایت نکند.
بیماری سیاه سرفه از افراد مبتلا به سایر افراد–علی الخصوص نوزادان و کودکان-سرایت می کند. بنابراین آنها باید در خانه بمانند و از تماس با دیگران پرهیز کنند. کودکان کمتر از یک سال که مبتلا به سیاه سرفه شده اند باید در بیمارستان بستری شوند چون این بیماری در آنها منجر به ذات الریه یا سایر مشکلات خواهد شد.
احتمالاً سرفه تا 6 هفته به طور نوبه ای ادامه خواهد یافت–حتی با مصرف دارو– و ممکن است در این مدت قادر به حضور در محل کار یا مدرسه نباشید. برای تعیین زمان مناسب برای بازگشتن به فعالیت های کاری و یا مدرسه با پزشک مشورت کنید.
متاسفانه داروهای بدون نسخه برای درمان سیاه سرفه کارآیی ندارند. در مدت ابتلا به این بیماری باید استراحت کافی داشته، مایعات کافی بنوشید و سوپ بخورید تا بدن شما دچار کم آبی نشود. برای پاکسازی ریه ها و تنفس راحت تر می توانید از دستگاه بخور سرد استفاده کنید یا دوش آبگرم بگیرید. سعی کنید در معرض دود تنباکو، دود حاصل از سوختن هیزم های شومینه و یا سایر انواع دود قرار نگیرید و در محل هایی که هوا تمیز نیست، تردد نکنید.
چگونه می توان از ابتلا به سیاه سرفه پیش گیری کرد؟
تزریق واکسن سیاه سرفه یکی از اولین راه های پیش گیری است که در برنامه واکسیناسیون اولیه کودکان در نظر گرفته شده است و آنها را در سنین قبل از مدرسه در برابر این بیماری مصون می سازد. تا زمانی که حداقل سه مرحله از تزریق واکسن کامل نشود، احتمال ابتلا به این بیماری وجود دارد و به همین دلیل است که خطر ابتلای کودکان کم سن و سال به این بیماری بیشتر است. به طور کلی 5 نوبت واکسن برای کودکان تا سن 6 سالگی توصیه می شود. با گذشت 5 تا 10 سال از زمان آخرین واکسن، میزان حفاظت بدن در برابر بیماری سیاه سرفه به تدریج کاهش می یابد.
متخصصان بهداشت و سلامت–از جمله سازمان کنترل و پیش گیری از بیماری ها و همچنین آکادمی پزشکان خانواده آمریکا–توصیه کرده اند که همه نوجوانان و بزرگسالانی که در برابر بیماری سیاه سرفه واکسینه نشده اند و یا مدت زمان زیادی از تزریق واکسن آنها گذشته است، واکسن یادآور سیاه سرفه را تزریق کنند تا حفاظت از بدن به واسطه واکسیناسیون در آنها ادامه یابد(در خصوص برنامه واکسیناسیون کشوری در ایران و نیاز یا عدم نیاز به تزریق هرگونه واکسن برای همه گروه های سنی به مراکز سلامت جامعه یا مراکز بهداشتی درمانی محل سکونت خود مراجعه کنید). در مورد تکمیل بودن برنامه واکسیناسیون خود با پزشک مشورت کنید.
سوالاتی که لازم است از پزشک خود بپرسید:
- چگونه به سیاه سرفه مبتلا شده ام؟
- آیا لازم است خانواده ام نیز آنتی بیوتیک مصرف کنند تا سیاه سرفه از من به آنها سرایت نکند؟
- فرزندم به سیاه سرفه مبتلا شده است. آیا لازم است در بیمارستان بستری شود؟
- آیا داروی خاصی برای کاهش سرفه وجود دارد؟
- تا چند روز باید در خانه استراحت کنم و به محل کارم نروم؟ تا چند روز باید کودکان در خانه استراحت کرده و به مدرسه یا مهد کودک نروند؟
- بهترین درمان برای من کدام است؟
- فرزند نوجوان من در مقابل سیاه سرفه واکسینه نشده است. آیا لازم است واکسن بزند یا دوز یادآور دریافت کند؟
- به دلیل سرفه شدید نمی توانم راحت بخوابم. چه کارهایی برای کاهش سرفه و راحتی بیشتر انجام دهم؟
- آیا لازم است تا بهبود سرفه ها دور از خانواده ام باشم؟
- این بیماری تا چند روز مسری است؟
