آیا اسهال و استفراغ می‌توانند خطرناک باشند؟
استفراغ (بالا آوردن) و اسهال (مدفوع آبکی که به دفعات زیاد دفع می‌شود) زیان‌بار هستند چون باعث کم آبی بدن می‌شوند. کم آبی بدن یعنی از دست دادن مقدار قابل توجهی از مایعات بدن. کودکان کم سن و سال یا سالخوردگان به سرعت آب بدن خود را از دست می‌دهند اما این عارضه در هر سنی ممکن است روی دهد. این مقاله شما را راهنمایی می کند تا با دلایل، علائم و روش های درمان اسهال و استفراغ در منزل آشنا شوید.
تقریبا همه ی افراد ممکن است دچار اسهال و استفراغ شوند که در حالت عادی در یک دوره کوتاه مدت بهبود می یابند. اما در مواردی نیاز به مراجعه به پزشک و دریافت دارو می باشد. در این شرایط برای تشخیص علت اسهال و استفراغ، می توانید با مرکز خدمات درمان در منزل همراز تماس بگیرید. مرکز همراز با در نظر داشتن رفاه حال بیماران گرامی، بسیاری از خدمات درمانی و پزشکی مانند ویزیت پزشک متخصص در منزل، سرم تراپی در منزل، انجام تزریقات و آزمایش و نمونه گیری ، سونوگرافی در منزل و بسیاری از موارد دیگر را ارائه می دهد. می توانید برای دریافت اطلاعات بیشتر، آگاهی از تعرفه خدمات پرستاری در منزل و درخواست پزشک با ما تماس بگیرید.
علت اسهال و استفراغ چیست؟
علل مختلفی برای اسهال و استفراغ وجود دارد از جمله ویروس‌ها، باکتری‌ها، انگل‌ها، داروهای خاص و برخی شرائط پزشکی خاص. برخی غذاها نیز ممکن است باعث اسهال و استفراغ شوند از جمله آن دسته که هضم آنها دشوار است (مانند خوردن شیرینی زیاد)، یا گوشت و ماهی که به درستی پخته نشده باشند (خام یا نیم پز باشند).
چگونه می‌توان از کم آب شدن بدن پیش گیری کرد؟
هر فرد که چند بار استفراغ کرده یا چند بار دفع مدفوع او اسهالی بوده است، باید مایعات و الکترولیت‌های بدن را جایگزین کند. یکی از سریع ترین و مهم ترین کار در این مواقع سرم تراپی که می توانید آب از دست رفته بدن را جایگزین کنید.
- برای نوزادان: اگر از شیر مادر تغذیه می‌کنند، شیر مادر را به هیچ عنوان قطع نکنید. مایعات و الکترولیت‌های لازم برای پیش گیری از کم آب شدن بدن از طریق شیر مادر تأمین می‌شوند. گاهی اوقات پزشک نوشیدن محلول خوراکی پیش گیری از کم آب شدن بدن (ORS) را نیز برای نوزاد تجویز می‌کند. اگر از شیرخشک برای نوزاد استفاده می‌کنید، بهتر است در مدت بیماری شیرخشک‌هایی را انتخاب کنید که لاکتوز ندارند، چون لاکتوز اسهال را بدتر می‌کند. حتی ممکن است پزشک توصیه کند به مدت 12 تا 24 ساعت فقط از ORS استفاده شود و سپس دوباره تغذیه با شیرخشک ادامه یابد.
- برای کودکان نوپا یا کودکان کم سن: از ORS که حاوی ترکیبی مناسب از شکر، نمک، پتاسیم و سایر مواد مغذی است، استفاده کنید، تا به جایگزین کردن مایعات از دست رفته بدن کمک کند. کودکان بالای 1 سال می‌توانند از سوپ رقیق یا آبمیوه‌های رقیق که 50-50 با آب مخلوط شده‌اند، استفاده کنند تا کم آبی بدن آنها جبران شود. دقت نمائید آب خالی و نوشیدنی‌های گازدار به کودک ندهید. آب خالی حاوی عناصر ضروری و مواد مغذی برای پیش گیری از کم آب شدن بدن کودک نیست. همچنین نوشابه‌های گازدار مناسب نیستند چون هم قند بالایی دارند و هم معده کودک را تحریک می‌کنند.
- بزرگسالان و جوانان: برای جایگزین کردن مایعات بدن که به واسطه اسهال و استفراغ دفع شده‌اند، باید روزانه حداقل 7 الی 8 لیوان آب بنوشند. جوانان می‌توانند از ORS یا غذاهای مایع هم استفاده کنند تا عناصر لازم و مایعات از دست رفته جبران شوند.
محلول خوراکی پیش گیری از کم آب شدن بدن (ORS) چیست؟
این محلول بهترین راه برای جایگزین کردن مایعات و مواد مغذی از دست رفته در هنگام اسهال و استفراغ است. مصرف ORS برای نوزادان، کودکان و بزرگسالان بلامانع است. ORS را به شکل‌های مختلفی تهیه می‌کنند از جمله پودر که باید با آب مخلوط کنید یا مایع که از قبل مخلوط شده است و همچنین انواع یخ زده ORS را می‌توانید از داروخانه‌ها تهیه نمائید.
اگر از ORS برای استفراغ استفاده می‌کنید، مقادیری که به بیمار می‌دهید کم باشد، برای مثال هر دقیقه فقط یک 1 قاشق چایخوری. اگر بیمار می‌تواند این مایع را به راحتی بنوشد، به تدریج مقدار آن را افزایش دهید. اگر بیمار پس از خوردن ORS استفراغ کرد، 30 تا 60 دقیقه پس از آخرین استفراغ صبر کنید و سپس مقدار اندکی از ORS را به وی بدهید. مقادیر اندکی که هر دقیقه به بیمار می‌دهید بهتر در معده وی می‌مانند تا مقادیر زیاد که یک‌باره به بیمار خورانده می‌شوند. زمانی که استفراغ فرد بند آمد، می‌توانید هر بار مقادیر بیشتری ORS به او داده و سپس سوپ بسیار رقیق یا نوشیدنی بدون گاز به او بدهید. اما توجه داشته باشید که مقادیر آنها کم باشد تا موجب ناراحتی معده نگردد.
اگر بیمار مبتلا به اسهال است اما استفراغ نمی‌کند، باز هم به ORS و سایر مایعات نیاز دارد. پزشک به شما خواهد گفت چه مقدار مایعات به کودکان یا بزرگسالان باید بدهید. برای اطلاع از میزان مایعات می‌توانید از پیمانه مدرج، قاشق یا قطره چکان استفاده کنید.
آیا برای توقف اسهال یا استفراغ باید از دارو هم استفاده کرد؟
احتمالاً خیر. اسهال و استفراغ عمدتاً به مدت طولانی دوام نمی‌آورند. اگر علت اصلی اسهال و استفراغ یک عفونت باشد، این دو حالت به خروج عامل عفونت از بدن کمک می‌کنند. دادن داروهای قطع اسهال و استفراغ باعث می‌شوند که در روند طبیعی بدن برای درمان اختلال ایجاد کنید. معمولاً نیازی به تجویز آنتی بیوتیک نیست. تصمیم گیری مصرف دارو برای خودتان و نیز برای کودکتان را به پزشک خانواده خود واگذار کنید.
چگونه متوجه شوم کودک خودم یا یکی از بستگان، دچار کم آبی شده است؟
تشخیص این امر دشوار است. معمولاً علائم زمانی بروز می‌کنند که مدت طولانی از کم آب شدن بدن گذشته باشد. اگر یکی از علائم زیر را در نوزادان، کودکان یا افراد مسن مشاهده کردید، فوراً با پزشک تماس بگیرید. اگر کم آبی بدن بسیار شدید باشد، احتمالاً باید مایعات را از راه تزریق وریدی سرم تأمین کرد تا مایعات از دست رفته به واسطه اسهال و استفراغ شدید، هر چه سریع‌تر جایگزین شوند.
نشانه‌های کم آب شدن بدن:
- کاهش ادرار یا قطع آن و یا تیره‌تر شدن رنگ ادرار نسبت به مواقع عادی
- ادرار کمتر از معمول برای نوزادان (کمتر از 6 پوشک خیس شده در روز یا 8 ساعت و بیشتر بدون ادرار)
- تشنگی (نوزادان هنگام تشنگی گریه می‌کنند، بی‌قرار می‌شوند و هر چه به آنها نزدیک شود را به سمت دهان می‌برند)
- بی‌قراری
- غذا نخوردن مثل روزهای عادی
- کاهش وزن
- خشکی دهان
- هنگام گریه کردن اشک نمی‌ریزند
- در کودکان کمتر از 18 ماهه، ملاج‌ها فرو رفته می‌شوند
- پوست مثل سابق حالت ارتجاعی و منعطف ندارد
- خواب آلودگی
چه موقع باید با پزشک تماس گرفت؟
زمانی که اسهال یا استفراغ رو به بهبود نمی‌رود یا زمانی که فرد مبتلا به اسهال یا استفراغ در شرائط ذیل باشد:
- کمتر از 6 ماه دارد.
- بیشتر از 6 ماه دارد و تب او بالاتر از °c 5/38 است.
- علائم کم آب شدن بدن در وی مشاهده می‌شود (توضیحات قبل).
- بیشتر از 8 ساعت است که استفراغ می‌کند و یا شدت استفراغ بسیار زیاد است.
- در مدفوع او خون دیده می‌شود.
- در استفراغ او خون دیده می‌شود.
- 8 ساعت است که ادرار نکرده است.
- چیزی را خورده که شاید مسموم بوده است.
- عضلات گردنش خشک شده یا سردرد شدیدی دارد.
- بی حال و یا به شدت خواب آلوده است.
- بیشتر از 2 ساعت است که از درد شدید شکم رنج می‌برد.
سوالاتی که لازم است از پزشک خود بپرسید:
- آیا اسهال و استفراغ می‌توانند نشانه‌ای از شرایط یا بیماری‌های دیگر باشند؟
- آیا دارویی برای درمان اسهال و استفراغ هست؟
- اگر احتمال بدهم فرزندم دچار مسمومیت غذایی شده است، چه کنم؟
- فرزندم مکرراً دچار اسهال می‌شود، آیا این موضوع نگران کننده است؟
- فرزندم گه‌گاهی دچار اسهال می‌شود، آیا این موضوع نگران کننده است؟
- وقتی فرزندم اسهال یا استفراغ می‌گیرد، نه می‌خورد و نه می‌آشامد، در این شرایط چه کنم؟
خدمات پزشکی همراز شامل
ویزیت پزشک عمومی متخصص عفونی- داخلی – بیهوشی- قلب- جراح- روانپزشک و انجام پروسیجرهای پزشکی در منزل
خدمات پیرا پزشکی شامل
فیزیوتراپی- کاردرمانی- گفتاردرمانی- مامائی
فروش و اجاره تجهیزات پزشکی شامل
تخت برقی و بیمارستانی – تشک مواج سلولی و تخم مرغی –دستگاه اکسیژن ساز- کپسول اکسیژن – پالس اکسیمتر- ونتیلاتور- مانیتور- بای پپ- آمبوبگ- لارنگسکوپ- کیف احیا- فشارسنج- ویلچر- واکر- عصا – فتوتراپی
خدمات آزمایشگاهی شامل
انواع مختلف نمونه گیری (خون –سپتوم- زخم- کووید 19-IGM- IGG) در منزل
خدمات پرستاری و کمک پرستاری
کنترل علائم حیاتی – سرم تراپی- تزریقات – کنترل قند خون و بخیه – گچ گیری- بازکردن گچ- سونداژ- سوند بینی و معده –شستشوی گوش- پانسمان ساده – پانسمان سوختگی – پانسمان زخم بستر- پانسمان پای دیابتی
ارائه خدمات ICU و CCU و POST ICU
ارائه خدمات پاراکلینیکی شامل
انجام سونوگرافی و ماموگرافی در منزل
