رینیت آلرژیک (التهاب آلرژیک مخاط بینی)
آلرژی چیست؟
درمان آلرژی بینی: شما زمانی به آلرژی مبتلا می‌شوید که بدن شما به یک ماده واکنش شدید نشان می‌دهد و این در حالی است که این ماده برای سایر افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند. به این مواد آلرژن می‌گویند. واکنش‌های شدید بدن نسبت به مواد آلرژی‌زا باعث بروز علائم آلرژی می‌شود.
تب یونجه چیست؟
تب یونجه که آن را با نام رینیت آلرژیک نیز می‌شناسیم، یک واکنش آلرژیک نسبت به گرده گل‌ها است. علائم تب یونجه فصلی است یعنی زمانی علائم در فرد بیشتر می‌شوند که میزان گرده‌های گل در بالاترین سطح باشند. تب یونجه شایع‌ترین نوع آلرژی است. از هر 5 نفر، 1 نفر به این عارضه مبتلا است.
اگر شما علائم شدید آلژی را داشتید و شرایط مراجعه حضوری را نداشته باشید می توانید با مرکز درمان در منزل همراز (مرکز طرح درمان) زیر نظر وزارت بهداشت و پزشکی کشور تماس گرفته و در کمترین زمان ویزیت و معاینه در خانه شوید و اقدامات لازم در منزل را انجام دهیم شماره تماس شمال تهران 02122689398 – شماره مرکز همراز غرب تهران 02144448922 همچنین شماره دائمی: 09123039316
علائم شایع آلرژی چیست؟
علائم بسته به شدت آلرژی متفاوت است و عبارتند از:
- عطسه
- سرفه
- خارش (اغلب در چشم‌ها، بینی، دهان، گلو و پوست)
- آبریزش از بینی
- گرفتگی بینی
- سردرد
- احساس سنگینی در بینی و گونه‌ها
- احساس سنگینی و گرفتگی در گوش‌ها
- گلودرد
- چشمان قرمز و متورم یا آبریزش از چشم
- حلقه‌های سیاه زیر چشم
- اختلال در بویایی
- کهیر
تب یونجه چه تفاوت‌هایی با سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دارد؟
تب یونجه طولانی‌تر از سرماخوردگی یا آنفلوآنزا است و معمولاً چند هفته طول می‌کشد. در این عارضه بیمار تب ندارد. ترشحات بینی در تب یونجه رقیق، اندک و کاملاً بیرنگ هستند، در حالی‌که در سرما خوردگی یا آنفلوآنزا ترشحات بینی غلیظ‌ترند. خارش (اغلب در چشم‌ها، بینی، دهان، گلو و پوست) در تب یونجه دیده می‌شود که در سرماخوردگی یا آنفلوآنزا دیده نمی‌شود. عطسه در تب یونجه بیشتر است و اغلب به صورت مکرر و گاه حمله ای است.
چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر شدت علائم، زندگی روزمره را تحت تأثیر قرار داده باشند، باید به پزشک خانواده خود مراجعه کنید. پزشک معاینات بالینی لازم را انجام داده و پرسش‌هایی در خصوص علائم مطرح می‌کند. همه علائم خود را یادداشت کنید تا به پزشک در خصوص شناسایی علت آلرژی کمک کنید.
چه عواملی باعث آلرژی می‌شوند؟
شما زمانی به آلرژی مبتلا می‌شوید که بدن شما به یک ماده واکنش شدید نشان می‌دهد و این در حالی است که این ماده برای سایر افراد مشکلی ایجاد نمی‌کند. به این مواد حساسیت‌زا (آلرژن) می‌گویند. زمانی که آلرژی داشته باشید و در معرض ماده آلرژی‌زا قرار بگیرید، بدن شما مواد شیمیایی خاصی ترشح می‌کند. یکی از این مواد شیمیایی را که بدن ترشح می‌کند، هیستامین می‌نامند. هیستامین دیوار دفاعی بدن شما در برابر مواد آلرژی‌زا است. آزاد شدن هیستامین باعث بروز علائم می‌شود.
رایج‌ترین عوامل آلرژی‌زا کدامند؟
گرده‌های گل درختان
چمن و علف‌های هرز: آلرژی‌هایی که در فصل بهار ایجاد می‌شوند اغلب به واسطه گرده گل درختان هستند. آلرژی‌هایی که در تابستان شیوع دارند اغلب به واسطه گرده‌های علف‌های هرز و ریزگردهای چمن هستند. آلرژی‌های پائیزی مربوط به نوعی گیاه به نام ابروسیا می‌باشند. اگر به گرده گل آلرژی داشته باشید، احساس می‌کنید که علائم شما در روزهای گرم و خشک که باد گرده‌ها را به اطراف می‌پراکند، بدتر شده است. در روزهای بارانی که گرده‌ها شسته شده و به دستگاه تنفسی شما راه نمی‌یابند، احساس می‌کنید که علائم کمتر هستند.
کپک قارچی
این نوع قارچ در مکان‌هایی که آب جمع می‌شود مثل پرده‌های حمام، گوشه پنجره‌ها، در فضاهای مرطوب و زیرزمین‌های نمناک دیده می‌شود. این قارچ همچنین در چوب‌های پوسیده، یونجه، کود گیاهی، خزه‌های داخل گلدان که برای زیبایی به کار می روند، کود تقویتی گیاهی و در لابلای برگ های پوسیده دیده می‌شود. علائم آلرژی به این کپک، در روزهای بارانی یا آب و هوای مرطوب بدتر می‌شود.
شوره پوست بدن حیوانات
پروتئین‌های یافت شده در پوست، بزاق و ادرار حیوانات خانگی خزدار مثل سگ و گربه آلرژی‌زا هستند. هنگام در آغوش گرفتن حیوان خانگی در معرض شوره بدن آنها قرار می‌گیرید. در ضمن شوره بدن آنها در کل خانه پخش می‌شود.
گردوخاک
بسیاری از مواد آلرژی‌زا از جمله بندپایان ریز موجود در گردوخاک(مایت‌ها) سبب حساسیت می‌شوند. مایت‌ها موجودات زنده و بسیار کوچکی هستند که در تشک، لحاف، فرش و سایر مبلمان زندگی می‌کنند. آنها با سلول‌های مرده پوست یا هر چیز دیگری که در گردوخاک خانگی یافت شود، تغذیه می‌کنند.
از کجا بدانم به چه ماده‌ای آلرژی دارم؟
پزشک معاینات بالینی لازم را انجام داده و پرسش‌هایی در خصوص زمان و نوع علائم از شما می‌پرسد. پزشک برای تعیین نوع آلرژی و شناسایی عامل آلرژی، ممکن است بخواهد تست پوستی آلرژی انجام دهد. در تست پوستی برای تعیین آلرژی، مقدار بسیار ناچیزی از مواد آلرژی‌زا را بر روی پوست قرار می‌دهند تا مشخص شود، بدن در برابر کدامیک واکنش شدید نشان می‌دهد. زمانی که پزشک تشخیص دهد شما به کدام ماده آلرژی دارید، بهترین درمان را برایتان در نظر می‌گیرد. پزشک ممکن است یک آزمایش خون به نام تست radioallergosorbent (RAST) را نیز انجام دهد.
آلرژی چگونه درمان می‌شود؟
داروهای متعددی برای درمان آلرژی‌ها موجود هستند. پزشک بهترین دارو را بر اساس علائم، سن و وضعیت کلی سلامتی تعیین می‌کند. این داروها زمانی بهترین تأثیر را دارند که شما قبل از اینکه در معرض مواد آلرژی‌زا قرار گیرید، از آنها استفاده کنید.
آنتی هیستامین‌ها به کاهش عطسه، آبریزش از بینی و خارش ناشی از آلرژی‌ها کمک می‌کنند. آنها زمانی بهترین تأثیر را دارند که قبل از اینکه در معرض مواد آلرژی‌زا قرار گیرید، از آنها استفاده کنید. برخی آنتی هیستامین‌ها به صورت قرص هستند و برخی دیگر به صورت اسپری بینی. برخی آنتی هیستامین‌ها، باعث گیجی یا خشک شدن دهان می‌شوند، اما برخی دیگر عوارض جانبی خاصی ندارد. در هر حال برخی از این داروها را باید حتماً با نسخه پزشک تهیه کنید. پزشک می‌تواند بهترین آنتی هیستامین را برای شما تعیین و تجویز کند.
داروهای ضد احتقان مثل پزودوافدرین و فنیل افرین به طور موقت می‌توانند گرفتگی بینی ناشی از آلرژی را بهبود بخشند. مواد ضد احتقان در بسیاری از داروهای دیگر که به شکل قرص، اسپری بینی و قطره بینی، تولید می‌شوند هم وجود دارند. آنها را باید فقط به مدت کوتاه استفاده کنید.
از قطره یا اسپری بینی نباید بیشتر از 3 روز استفاده کرد چون بدن به آنها وابسته می‌شود، یعنی زمانی که مصرف آنها را قطع کنید، احساس گرفتگی بیشتری در بینی خواهید کرد.
شما می‌توانید داروهای ضد احتقان را بدون نسخه هم خریداری کنید. اما توجه داشته باشید که داروهای ضد احتقان باعث افزایش فشار خون می‌گردند بنابراین قبل از مصرف آنها با پزشک خانواده خود مشورت کنید، علی الخصوص اگر مبتلا به فشار خون بالا هستید.
کرومولین سدیم (با نام تجاری NasalCrom)یکی ازانواع اسپری‌های بینی است که به پیشگیری از واکنش‌های بدن در برابر مواد آلرژی‌زا کمک می‌کند. کرومولین سدیم زمانی بهترین تأثیر را دارد که شما قبل از قرار گرفتن در معرض مواد آلرژی‌زا از آن استفاده کنید. 2 تا 4 هفته طول می‌کشد تا تأثیر این دارو شروع گردد.
اسپری‌های استروئیدی بینی واکنش‌های بافت بینی را به مواد آلرژی‌زا که باعث گرفتگی بینی می‌شوند، کاهش می‌دهند. آنها به کاهش تورم غشاء بینی کمک کرده و شما احساس گرفتگی کمتری در بینی می‌کنید. بیشترین تأثیر آنها در درمان بیمارانی است که علائم مزمن دارند. اسپری‌های استروئیدی بینی با نسخه پزشک به فروش می‌رسند. تأثیر آنها از 2 هفته پس از شروع مصرف مشاهده می‌شود.
قطره‌های چشمی: اگر سایر داروها به کاهش آبریزش یا خارش چشم‌ها کمک نکردند، با پزشک خود مشورت کنید تا یک قطره چشمی برایتان تجویز کند.
ایمنی درمانی یکی از روش‌های موثر برای درمان کسانی است که سایر روش‌ها را انجام داده اما هنوز علائم آنها برطرف نشده است. این مواد حاوی مقادیر بسیار جزئی از ماده‌ای هستند که شما به آن آلرژی دارید. آنها را در زمان بندی‌های منظم تزریق می‌کنند تا بدن به آنها عادت کرده و واکنش‌های شدید نشان ندهد. بدین ترتیب حساسیت بدن نسبت به این مواد کاهش می‌یابد. با گذشت زمان علائم آلرژی کمتر و کمتر خواهد شد.
این مواد را زمانی استفاده می‌کنند که نوع ماده‌ای را که به آن آلرژی دارید، مشخص شده باشد و در عین حال شما نتوانید از آن ماده اجتناب کنید. تکمیل این درمان چند ماه تا چند سال طول می‌کشد و گاهی اوقات باید این درمان را در تمام طول عمر انجام دهید.
چگونه می‌توان از مواد آلرژی‌زا اجتناب کرد؟
گرده‌های گل: قبل از رفتن به رختخواب دوش بگیرید تا همه گرده‌های گل و سایر مواد آلرژی‌زا از پوست و موهایتان پاک شوند. هنگام باد یا روزهای خشک از خانه خارج نشوید. درها و پنجره‌ها را بسته نگه دارید. در خانه و اتومبیل از سیستم تهویه هوا استفاده کنید.
کپک قارچی: میزان حضور این کپک در خانه را به حداقل برسانید. گیاهان خانگی را بیرون برده، پرده‌های حمام، پنجره حمام و دیوارهای مرطوب را به طور مرتب تمیز کنید و هر محل پوسیدگی را کاملاً ترمیم نمایید. زباله را در خانه نگهداری نکنید. برای کشتن کپک‌ها از محلول آب و سفید کننده حاوی کلر استفاده کنید. درها و پنجره‌ها را باز کنید تا جریان هوا بیشتر شده و از تشکیل این کپک پیشگیری شود.
هرگز از فرش حمام یا سایر اتاق‌های مرطوب استفاده نکنید و به جای کاغذ دیواری از رنگ‌های ضد کپک استفاده کنید. کاهش رطوبت در حد 50% یا کمتر به شما کمک می‌کند. شما می‌توانید از یک دستگاه کاهش رطوبت کمک بگیرید تا کیفیت هوای خانه را کنترل کنید، دما را در حد 22درجه ثابت نگه دارید و فیلترهای کوچک سیستم هوای مرکزی را به طور مرتب تمیز یا تعویض کنید.
شوره بدن حیوانات خانگی: اگر آلرژی شما حاد است باید حیوانات خانگی را به جای دیگری منتقل کرده یا حداقل آنها را در حیاط نگهداری کنید. شوره بدن سگ و گربه در گرد و غبار خانه باقی می‌ماند و 4 هفته یا بیشتر طول می‌کشد تا کاملاً از بین برود.
روش‌های دیگری هم برای کاهش میزان شوره بدن حیوانات خانگی وجود دارند که عبارتند از استفاده از تشک‌های ضد حساسیت، حمام کردن مرتب حیوان خانگی و استفاده از فیلتر هوا. برای آگاهی از شیوه‌های دیگر کاهش شوره بدن حیوانات خانگی در منزل، می‌توانید با دامپزشک مشورت کنید.
گرد و خاک و بندپایان ریز خاک (مایت‌ها): برای کاهش مایت‌ها باید پرده‌ها، بالش‌های پر، روکش مبلمان و مبلمان راحتی که قابل شستشو نیستند و هرگونه اسباب بازی نرم را تعویض کنید. از فرش‌های پشمی یا لینولیوم استفاده کنید. کفپوش‌های پولیش شده خانه برای شما از همه بهتر هستند. به راحتی می‌توانید این کفپوش‌ها را با یک کفشوی مرطوب یا یک تکه پارچه مرطوب تمیز کنید. برای نظافت از جاروبرقی‌هایی استفاده کنید که دارای فیلتر هوای خاص برای تصفیه ریزگردها با کارآیی بالا می‌باشند. زمانی که کف خانه را جارو می‌کنید، مبلمان پارچه‌ای و پرده‌ها را نیز جارو کنید. یک دستگاه تصفیه هوا با فیلتر الکترواستاتیک یا فیلتر با کارآیی بالا، برای تصفیه همه ریزگردها نصب کنید. با شوینده‌های خاص اقدام به شستن فرش‌ها یا مبلمان کنید، برای مثال از بنزیل بنزوآت یا اسپری تانیک اسید استفاده کنید. هر 7 تا 10 روز، همه رختخواب خود را با آب گرم (گرم‌تر از 55 درجه سانتیگراد) بشویید. از تشک‌های لایی دار استفاده نکنید. بهتر است روکش بالش و تشک از جنس پلاستیک باشند. با استفاده از دستگاه‌های کاهش رطوبت، سطح رطوبت خانه را کاهش دهید.
عواملی که علائم آلرژی را بدتر می‌کنند:
- اسپری‌های خوشبوکننده
- آلودگی هوا
- هوای سرد
- رطوبت
- دودهای تحریک کننده
- سیگار کشیدن
- باد
- دود چوب
سوالاتی که لازم است از پزشک خود بپرسید:
- آیا عوامل دیگری مثل سرما یا آنفلوآنزا، می‌توانند مسبب علائم من باشند؟
- اگر به چیزی حساسیت داشتم، چگونه با آن مواجه شوم؟
- آیا حساسیت من فصلی است؟
- چه تغییراتی می‌توانم در منزل انجام دهم، تا علائمم بهبود یابد؟
- آیا داروی بدون نسخه پزشک می‌تواند به بهبود علائمم کمک کند؟
- اگر علائمم تشدید شد یا دیگر به داروهای تجویزی شما پاسخ نداد، چه کنم؟
- آیا نیازی به مراجعه به متخصص آلرژی دارم (آلرژیست یا ایمونولوژیست)؟
