گرفتن نوار قلب در منزل

بی نظمی ضربان قلب (آریتمی- Arrhythmia) چیست؟

بی نظمی ضربان قلب یعنی هرگونه تغییر که در ریتم ضربان قلب مشاهده می‌گردد. زمانی که سرعت ضربان قلب بسیار بالاتر از حد معمول باشد، به آن تاکیکاردی( Tachycardia)می‌گویند. زمانی که سرعت ضربان قلب بسیار کندتر از حد معمول باشد، آن را بردیکاردی(Bradycardia) می‌نامند. گاهی اوقات بی نظمی ضربان قلب به این معناست که ضربان قلب نامنظم شده است (یکی از ضربه‌ها در چرخه ضربان انجام نشده یا یک ضربه اضافی وجود دارد).

علائم بی نظمی ضربان قلب کدامند؟

اگر یکی از علائم ذیل را احساس کردید با پزشک تماس بگیرید، به ویژه اگر مبتلا به بیماری قلبی بوده و یا قبلاً حمله قلبی را تجربه کرده‌اید:

• ضربان شدید یا سریع در ناحیه قفسه سینه
• احساس خستگی مفرط یا سرگیجه
• غش کردن
• کوتاه شدن تنفس
• درد در ناحیه قفسه سینه

گاهی اوقات و به طور پراکنده، افراد احساس می‌کنند که سرعت ضربان قلب آن‌ها افزایش یافته یا یکی از ضربه‌های چرخه ضربان قلب کم شده است. این تغییرات که گه‌گاهی می‌توانند به واسطه ورزش سنگین یا احساسات و هیجانات شدید ایجاد می‌شوند را نباید یک هشدار تلقی کرد. اما اگر بی نظمی ضربان قلب به دفعات تکرار شده یا باعث بروز علائم دیگری گردد، ممکن است مشکل جدی‌تری مطرح باشد و لازم است به پزشک مراجعه کنید.

آیا بی نظمی ضربان قلب، یک مشکل جدی محسوب می‌شود؟

بی نظمی ضربان قلب در بسیاری از افراد، جزئی بوده و خطرناک نیست. اما در تعداد کمی از افراد، بی نظمی ضربان قلب بسیار خطرناک بوده و نیاز به درمان دارد. اگر فرد به مشکلات قلبی دیگر دچار باشد، بی نظمی ضربان قلب جدی‌تر تلقی می‌گردد. به طور کلی، اگر بی نظمی ضربان قلب مربوط به حفره‌های پائین قلب (بطن‌ها) باشد جدی‌تر است و آن دسته که از حفره‌های بالایی قلب (دهلیزها) شروع می‌شوند، جزئی‌تر تلقی می‌شوند. پزشک نوع بی نظمی ضربان قلب را تعیین کرده و نیاز بیمار به درمان را اعلام می‌کند.

برخی انواع بی نظمی ضربان قلب عبارتند از:

• فیبریلاسیون دهلیزی: ضربان قلب بسیار سریع و نامنظم می‌شود. این نوع بی نظمی ضربان قلب نیاز به درمان دارد چون خطر سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
• تند شدن ضربان دهلیزی به صورت حمله‌ای: در چرخه ضربان قلب، دوره‌هایی مشاهده می‌شود که ضربان سریع‌تر می‌گردد اما این دوره‌ها منظم هستند. این نوع بی نظمی ضربان قلب ناخوشایند هست اما معمولاً خطرناک نیست.
• ضربان در خارج از محل معمول: در این حالت قلب یک ضربان اضافی دارد. برای این نوع بی نظمی ضربان قلب، معمولاً درمان خاصی را شروع نمی‌کنند؛ مگر اینکه چندین ضربان اضافی وجود داشته باشد و یا این عارضه همراه با دیگر مشکلات قلبی مشاهده شود (مثل بیماری‌های قلبی یا نقص مادرزادی قلب).
• ضربان سریع بطن و فیبریلاسون بطنی: ضربان قلب بسیار سریع می‌گردد و خون کافی را پمپاژ نمی‌کند. این نوع بی نظمی ضربان قلب بسیار جدی و خطرناک بوده و نیازمند درمان فوری است.

علل بروز بی نظمی ضربان قلب کدامند؟

قلب دارای چهار حفره است. دیواره‌های قلب در یک زمان و با هم فشرده (منقبض) می‌شوند تا خون را از طریق این اتاقک‌ها به جریان اندازند. انقباضات به واسطه سیگنال‌های الکتریکی کنترل می‌شوند که از هماهنگ کننده (پیس میکر) طبیعی قلب به نام گره سینوسی – دهلیزی شروع می‌شوند. تحریک‌های عصبی و هورمون‌های ترشح شده در داخل خون، بر میزان این انقباضات تأثیر می‌گذارند. بروز مشکل در هر یک از موارد فوق باعث بی نظمی ضربان قلب می‌گردد.

بی نظمی‌های جزئی ضربان قلب به واسطه مصرف بیش از حد الکل، سیگار کشیدن، کافئین، استرس یا ورزش کردن ایجاد می‌شوند. شایع‌ترین علت بی نظمی ضربان قلب، بیماری‌ قلبی است،خصوصاً بیماری شریان‌های کرونری قلب، عملکرد غیرعادی دریچه‌های قلب و نارسایی قلبی. اما در برخی موارد، بی نظمی ضربان قلب بدون هیچ دلیل خاص هم دیده می‌شود.

چگونه بدانم که مبتلا به بی نظمی ضربان قلب شده ام؟

پزشک شرح حال بیمار را در خصوص علائم بی نظمی ضربان قلب می‌گیرد. پزشک باید چند آزمایش هم انجام دهد. یکی از این آزمایشات، الکتروکاردیوگرام (نوار قلبی) است که به آن ECG یا EKG‌ هم می‌گویند. برای این تست، بیمار دراز می‌کشد و پزشک قلب او را از طریق یک دستگاه ثبت الکتریکی ضربان قلب بررسی می کند.

گاهی اوقات پزشک برای بررسی کارکرد قلب از بیمار می‌خواهد بر روی تردمیل راه برود و یا کارهای روزانه را انجام دهد، در همین زمان پزشک به ارزیابی قلب مشغول می‌شود. برای این کار، دستگاهی به نام Holter Monitor به بیمار متصل می‌شود تا به طور مرتب و طی مدت 24 ساعت، ضربان قلب را ثبت کند. اگر لازم باشد که ضربان قلب برای مدتی بیشتر از 24 ساعت کنترل شود، دستگاه دیگری به نام ثبت کننده رویدادها به بیمار متصل می‌شود که می‌تواند نمونه‌هایی از ضربان قلب را در دو یا چند روز ثبت کند. برخی آزمایشات دیگر مثل بررسی‌های الکتروفیزیولوژیک نیز اطلاعات مفیدی در اختیار پزشک قرار می‌دهند.

اگر برای درمان بیماری قلبی خود و یا برای انجام نوار قلبی در منزل به مشاوره و یا حضور پزشک نیاز دارید، با همراز مرکز خدمات پزشکی در منزل تماس بگیرید :02122689398 – 09123039316

درمان‌های بی نظمی ضربان قلب کدامند؟

درمان بر اساس نوع بی نظمی ضربان قلب تعیین می‌شود. برای برخی از انواع خفیف بی نظمی ضربان قلب هیچ درمان خاصی را در نظر نمی‌گیرند. سایر انواع بی نظمی ضربان قلب با دارو درمان می‌شوند. اگر سایر بیماری‌ها باعث بروز بی نظمی ضربان قلب شده باشند، ابتدا باید همان مشکل را درمان کرد. در موارد بسیار جدی‌تر، درمان‌های دیگری بکار گرفته می‌شوند:

• ضربان ساز یا هماهنگ کننده مصنوعی (پیس میکر) که یک دستگاه الکترونیکی است و زیر پوست ناحیه قفسه سینه قرار می‌گیرد. این دستگاه به حفظ ضربان منظم قلب کمک می‌کند، خصوصاً زمانی که ضربان قلب بیش از حد کند شده باشد.
• استفاده از دستگاه شوک الکتریکی ضعیف برای از بین بردن انقباض‌های بی نظم. از این دستگاه برای حذف ریتم غیر عادی و بازگشت به ریتم عادی استفاده می‌شود.
• برای درمان برخی انواع بی نظمی‌های ضربان قلب از جراحی استفاده می‌شود. برای مثال، بی نظمی‌هایی را که به واسطه مشکلات شریان‌های کرونری قلب ایجاد شده‌اند، با استفاده از جراحی قلب باز (bypass) برطرف می‌شوند. زمانی که بی نظمی ضربان قلب از یک ناحیه خاص قلب منشاء می‌گیرد، گاهی اوقات آن قسمت از قلب را تخریب کرده یا بر می‌دارند.

سوالاتی که لازم است از پزشک خود بپرسید:

• علت احتمالی بی نظمی ضربان قلب من چیست؟
• بی نظمی ضربان قلب من از چه نوع است؟ آیا خطر مرگ به همراه دارد؟
• بهترین گزینه درمانی برای این نوع بی نظمی ضربان قلب کدام است؟‌ دارو؟ جراحی؟
• آیا به یک ضربان ساز یا هماهنگ کننده مصنوعی (پیس میکر) یا دستگاه قابل پیوند تبدیل کننده انقباض‌های بی نظم به انقباض‌های منظم نیاز دارم؟
• چگونه بدانم که وضعیت من وخیم‌تر شده است؟ در صورتی که وضعیت من وخیم‌تر شد، چه کنم؟
• چه تغییراتی در شیوه زندگی خود بدهم تا خطر عوارض و مشکلات ناشی از این عارضه کاهش یابند؟
• اکنون که به عارضه بی نظمی ضربان قلب دچار شده‌ام، زندگی من چگونه تغییر خواهد کرد؟ آیا لازم است از برخی فعالیت‌ها خودداری کنم؟