بی اختیاری مدفوع چیست؟
بی اختیاری مدفوع یعنی عدم کنترل در دفع مدفوع. در نتیجه مدفوع در زمانهایی که انتظار نمیرود از مقعد خارج میشود. این عارضه در خانمها و افراد مسن از هر دو جنس (زن و مرد) شایعتر است. بسیاری از افراد مبتلا به این عارضه، این مشکل را به دلیل شرمساری با پزشک مطرح نمیکنند. تصور آنها این است که هیچ کاری برای بهبودی نمیتوان انجام داد. اما در حال حاضر درمانهای موثری برای رفع بی اختیاری مدفوع وجود دارد. برای اطلاع از درمان و علائم بی اختیاری مدفوع با مرکز درمان در منزل همراز ارتباط بگیرید. تشخیص و روش های رومان آن بر عهده پزشک متخصص است که می توانید با ثبت درخواست ویزیت پزشک در منزل آن را پیگیری نمایید.
طرح درمان در منزل همراز می تواند شما را در خانه ویزیت کنند و هر گونه خدمات پزشکی و پرستاری ( انجام آزمایش و نمونه گیری در منزل – سرم تراپی – ویزیت پزشک متخصص /عمومی – کشیدن بخیه – گچ گرفتن یا برش گچ – رادیولوژی – دندانپزشکی و… ) را در منزل از ما دریافت نمایید مرکز همراز در تهران کمتر از یک ساعت به شما می رسند برای دریافت اطلاعات بیشتر و استفاده از خدمات درمانی در منزل با ما تماس بگیرید: ۰۹۱۲۳۰۳۹۳۱۶ – ۰۲۱۲۲۶۸۹۳۹۸
چرا بی اختیاری مدفوع روی میدهد؟
دفع مدفوع تحت کنترل سه عامل است: فشار اسفنکتر مقعد، احساس دفع در مقعد و ظرفیت نگهداری مدفوع در راست روده. اسفنکتر مقعد، یک ماهیچه است که با انقباض خود از خروج مدفوع از مقعد جلوگیری میکند. این ماهیچه برای کنترل دفع مدفوع بسیار مهم است. احساس دفع در مقعد، به فرد اعلام میکند که مدفوع وارد راست روده شده است و زمان رفتن به توالت فرا رسیده است. پس از آن، راست روده متسع شده و تا مدتی مدفوع را در خود نگه میدارد که این قابلیت را ظرفیت نگهداری مدفوع در راست روده مینامند. فرد باید به احساس دفع مدفوع در مقعد توجه کرده و برای دفع مدفوع اقدام کند. او باید قادر به حرکت بوده و به سمت توالت برود. اگر هیچ یک از موارد فوق انجام نشوند، بی اختیاری مدفوع روی میدهد.
علل بی اختیاری مدفوع کدامند؟
در اغلبِ مواردِ بی اختیاری مدفوع، شاهد آسیبهای ماهیچهای هستیم. در خانمها، آسیبهای ماهیچهای عمدتاً هنگام زایمان بوجود میآیند، برای مثال در زایمانهای دشوار که پزشک از دستگاه فورسپس یا روش اپیزیوتومی استفاده میکند. اپیزیوتومی یعنی برش دادن دهانه واژن قبل از زایمان. برخی آسیبهای ماهیچهای به واسطه جراحیهای مقعد ایجاد میشوند، برای مثال جراحیهایی که برای بیماری بواسیر انجام میشوند. آسیبهای ماهیچهای در افرادی که مبتلا به بیماری التهابی روده یا آبسههای اطراف مقعد هستند نیز دیده میشود.
اما فرد اغلب میتواند ضعف ماهیچهها را جبران کند. اصولاً بی اختیاری در سنین بالا روی میدهد یعنی زمانی که ماهیچهها ضعیف شدهاند و ساختارهای پشتیبان در ناحیه لگن کاملاً سست شدهاند.
یکی دیگر از علل شایع بی اختیاری مدفوع، آسیب وارده به عصبهایی است که ماهیچههای مقعد را کنترل کرده و احساس دفع مدفوع در مقعد را تنظیم میکنند. آسیب وارده به اعصاب در وضعیتهای ذیل روی میدهند:
- هنگام زایمان
- وارد کردن فشار شدید و طولانی مدت برای دفع مدفوع
- در بیماریهایی مثل دیابت، تومورهای نخاعی و بیماری ام اس
بی اختیاری مدفوع به دلیل کاهش انعطاف راست روده نیز به وجود میآید، چون در این حالت مدت زمان بین احساس وجود مدفوع و نیاز به دفع آن کوتاه میشود. آسیبهای وارده به واسطه جراحی یا پرتونگاری هم میتوانند باعث بروز جوشگاه زخم و سخت شدن راست روده گردند. بیماری التهابی روده نیز باعث کاهش انعطاف راست روده میگردد.
از آنجا که کنترل اسهال بسیار سختتر از کنترل مدفوع دارای قوام میباشد، فرد مبتلا به اسهال استرس بیشتری را تحمل میکند و همین امر سبب بی اختیاری مدفوع میگردد.
پزشک چگونه علت بی اختیاری مدفوع را تشخیص میدهد؟
پزشک علاوه بر معاینات فیزیکی، اقدام به انجام برخی آزمایشات دیگر هم خواهد کرد از جمله فشار سنجی راست روده و مقعد (مانومتری). در این آزمایش میزان فشار وارده بر مقعد، انعطاف راست روده و احساس دفع در مقعد را اندازه گیری میکنند. با کمک این تستها میتوان علت اصلی بی اختیاری مدفوع را دریافت.
درمان بی اختیاری مدفوع
خوشبختانه امروزه درمانهای موثری برای رفع بی اختیاری مدفوع موجود میباشند، بنابراین لازم است در این زمینه با پزشک مشورت کنید. تلاشهایی که برای خوددرمانی انجام میشوند، غالباً موثر واقع نمیشوند.
درمان بی اختیاری مدفوع بستگی به علت ایجاد این مشکل داشته و در هر مورد یک درمان متفاوت معرفی میشود. پزشک میتواند بهترین گزینه درمانی را به شما پیشنهاد کند که معمولاً یک یا چند مورد از موارد ذیل است:
- تغییر در رژیم غذایی: پیش گیری از اسهال یا یبوست برای کنترل بی اختیاری مدفوع بسیار مهم است. تغییراتی در رژیم غذایی از قبیل مصرف مقدار مناسبی فیبر، نوشیدن مایعات کافی و نیز تغییر دادن میزان غذای خورده شده؛ برای پیش گیری از اسهال و یبوست موثر هستند.
- دارو: پزشک داروهایی از قبیل ملین، ضد اسهال یا نرم کننده مدفوع را برای درمان بی اختیاری تجویز میکند. قبل از مصرف هرگونه داروی بدون نسخه در این زمینه با پزشک مشورت کنید.
- الگوی دفع مدفوع: داشتن یک الگوی منظم برای دفع مدفوع بسیار مفید خواهد بود، یعنی در زمانهای مشخصی از روز به توالت بروید؛ برای مثال پس از خوردن غذا. همچنین میتوانید از برنامه درمانی به نام بیوفیدبک مقعد و راست روده استفاده کنید. در این روند، هنگامیکه فرد نرمشهای خاص Kegel را انجام میدهد، میزان انقباضات اسفنکتر را اندازه گیری میکنند. برنامه درمانی بیوفیدبک باعث تقویت ماهیچههای اسفنکتر شده و به همین دلیل کنترل بر دفع مدفوع بیشتر میشود.
- جراحی: روشهای مختلف جراحی برای درمان بی اختیاری مدفوع وجود دارند. برخی از این روشها شامل ترمیم یا جایگزین کردن ماهیچههای اسفنکتر میباشند.
سوالاتی که لازم است از پزشک خود بپرسید:
- بهترین گزینه درمانی برای من چیست؟
- درمان چه مدت طول میکشد؟
- آیا لازم است در خانه کارهایی انجام دهم تا به روند درمان کمک کند؟
- آیا لازم است دارویی مصرف کنم؟
- آیا ورزش کردن مفید است؟
- دوره نقاهت پس از جراحی چه مدت طول خواهد کشید؟
- آیا فیزیوتراپی پس از جراحی لازم است؟
- آیا لازم است فیبر بیشتری در رژیم غذایی مصرف کنم