نگهداری از بیمار سرطانی در منزل
سرطان چیست؟
مراقبت از بیمار سرطانی در منزل : بدن از انواع مختلفی سلول ساخته شده است. معمولاً سلولها رشد کرده، تقسیم میشوند و میمیرند. گاهی اوقات سلولها جهش یافته (تغییر میکنند) و رشد و تکثیر سریعتری نسبت به سایر سلولهای عادی پیدا میکنند. این سلولهای غیر عادی نمیمیرند بلکه در کنار هم تجمع پیدا کرده و یک تومور را تشکیل میدهند. اگر این تومورها سرطانی باشند (که به آنها تومورهای بدخیم هم گفته میشود) به سایر بافتهای سالم حمله میکنند و این بافتها را از بین میبرند. از همین تومورها، سلولهای سرطانی به نقاط دیگر متاستاز (گسترش) یافته و تومورهای جدیدی را در بخشهای دیگری از بدن پدید میآورند. اما تومورهای غیر سرطانی (که به آنها تومورهای خوش خیم هم گفته میشود) به سایر نواحی بدن گسترش نمییابند.
انواع مختلفی از سرطان وجود دارند اما همه آنها با رشد خارج از کنترل سلولهای غیر عادی شروع میشوند. انواع سرطان را بر اساس این که چه نوع سلولی شروع به رشد غیر عادی کرده است و یا این که این سلولها در کدام قسمت از بدن شروع به رشد غیر عادی کردهاند، تعیین میکنند. شایعترین سرطانها در بزرگسالان عبارتند از سرطان پوست، سرطان ریه، سرطان روده بزرگ، سرطان راست روده، سرطان پستان، سرطان رحم، سرطان تخمدان و سرطان پروستات.
چه کسانی درمعرض خطر ابتلا به سرطان هستند؟
همه افراد میتوانند در معرض خطر ابتلا به سرطان باشند. در ایالات متحده، از هر دو مرد یک نفر و از هر سه زن یک نفر، حداقل یک بار در طول عمر خود این بیماری را تجربه میکند. میزان خطر بستگی به تعداد عوامل خطر دارد. این عوامل عبارتند از مصرف سیگار و سایر مواد دخانی، شیوه زندگی (مثل نوع تغذیه و ورزش)، سابقه خانوادگی و عواملی همچون محیط و محل کار.
از کجا بدانیم که در خطر ابتلا به سرطان هستم؟
با پزشک همراز مشورت کنید. پزشک به شما کمک میکند تا احتمال خطر ابتلا به سرطان را دریابید؛ به خصوص اگر یکی از اعضای خانواده به سرطان مبتلا شده است. پزشک همچنین به شما کمک میکند تا با توجه به موارد ذیل به میزان احتمال ابتلا به سرطان آگاه شوید:
- استفاده از محصولات تنباکو مثل سیگار یا تنباکوی جویدنی
- نوشیدن الکل
- خوردن غذاهای پرچرب برای مدت طولانی در زندگی
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سرطان زا
- قرار داشتن در معرض خطر سرطان پوست
پزشک بر اساس سن و عوامل خطرساز، اقدام به غربالگریِ برخی انواع خاص سرطان میکند. غربالگری یعنی جستجو برای برخی انواع سرطان، قبل از این که علائم خود را در فرد بروز دهند. پزشکان معتقدند افرادی که در خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان هستند یا در سابقه خانوادگی آنها سرطان وجود دارد؛ باید روند غربالگری را با فاصله کمتر و یا از سنین پائینتر انجام دهند (در مقایسه با کسانی که میزان خطر در آنها در حد متوسط است). توصیههای غربالگری برای انواع مختلف سرطان، متفاوت هستند. اگر رفتن به بیمارستان برای شما سخت است میتوانید با استفاده از خدمات طرح درمان در منزل همراز آزمایشات و سونوگرافی یا ماموگرافی خود را انجام دهید شمارههای مرکز همراز :۰۲۱۲۲۶۸۹۳۹۸ – ۰۹۱۲۳۰۳۹۳۱۶
سیگار کشیدن یا مصرف تنباکو به شکلهای دیگر، چه تأثیری بر میزان خطر سرطان دارد؟
اگر سیگار میکشید، ترک سیگار بهترین و مهمترین شیوه برای حفظ سلامتی است. سیگار کشیدن علت اصلی سرطان ریه، حنجره، دهان و مری است، اما این مسئله بر سایر سرطانها در سایر نقاط بدن نیز تاثیرگذار است.
به گزارش انجمن سرطان شناسی آمریکا، افرادی که سیگار کشیدن را ترک میکنند، عمر طولانیتری نسبت به کسانی خواهند داشت که همچنان به سیگار کشیدن ادامه میدهند. برای مثال، کسانی که قبل از 50 سالگی سیگار را ترک میکنند، احتمال این که در مدت 15 سال پس از این تاریخ فوت کنند؛ 50درصد کمتر از افرادی است که همچنان به سیگار کشیدن ادامه میدهند. هر چه بیشتر سیگار بکشید، احتمال آسیبهای بیشتری وجود دارد. احتمال بروز سرطان در افرادی که روزانه 2 پاکت یا بیشتر سیگار میکشند، 20 برابر بیشتر از افراد غیر سیگاری است.
مصرف تنباکو به شکلهای دیگر – مثل سیگار برگ یا تنباکوی جویدنی و انفیه – هم میتواند باعث بروز سرطان شود. اگر محصولات تنباکو مصرف میکنید و مایل به ترک آن هستید با پزشک خانواده خود مشورت کنید. او میتواند برنامه و توصیههای لازم برای ترک را به شما ارائه کند.
سابقه خانوادگی چگونه بر میزان خطر ابتلا به سرطان تأثیرگذار است؟
متاسفانه برخی از انواع سرطانها ارثی هستند. خطر ابتلا به برخی انواع سرطان در افرادی که از گروهها یا نژادهای خاص میباشند، بیشتر است.
پزشک پرسشهایی در خصوص ابتلای اعضای خانواده به سرطان مطرح میکند. اگر فردی از منسوبین درجه اول خانواده (والدین، برادر، خواهر یا فرزند) مبتلا به سرطان باشد، احتمالاً خطر ابتلا به سرطان در شما نیز بالا خواهد بود.
شما نمیتوانید سابقه خانوادگی خود را تغییر دهید اما سوابق ابتلای خانوادگی باید باعث شود تا در این زمینه هوشیارتر باشید. اگر شما و پزشکتان بدانید که سرطان در سابقه خانوادگی شما وجود دارد، مراقب اولین علائم این بیماری خواهید بود. برای مثال، اگر شما یک خانم هستید و سابقه سرطان پستان در خانواده شما وجود دارد، پزشک انجام ماموگرافی را در فواصل کوتاهتر یا از سنین پائین تر توصیه میکند.
عوامل محل کار و محیط زیست چه تأثیراتی دارند؟
ممکن است در محیط کار یا زندگی شما موادی باشند که احتمال بروز یا توسعه سرطان را تشدید کنند. این مواد عبارتند از بخارات یا ذراتی که در هوا معلق هستند و شما آنها را تنفس میکنید و یا مواد شیمیایی که با پوست شما در تماسند. قرار گرفتن در معرض نور خورشید بدون حفاظت مناسب از پوست نیز خطر ابتلا به سرطان پوست را بالا میبرد. تنفس دود تنباکو (چه خودتان سیگار بکشید و چه دیگران در اطراف شما سیگار بکشند) باعث افزایش خطر سرطان ریه و سایر انواع سرطان میشود.
از کارفرمای خود در خصوص هر گونه مواد خطرساز و مسبب سرطان پرس و جو کنید. این مواد شامل آزبست، محلولها و مواد شیمیایی به کار رفته برای تولید یا تمیز کاری، دود یا بخارات ناشی از سوزاندن مواد و بسیاری موارد دیگر هستند. کارفرما باید برگه دادههای ایمنی مواد (MSDS) را برای هر یک از مواد مورد استفاده که به صورت بالقوه میتواند سلامت کارکنان را به مخاطره بیاندازد؛ تهیه کند. همه کارفرمایان براساس قوانین و مقررات موظفند که این برگهها را پر کرده و شما نیز حق دارید از آنها آگاهی داشته باشید. کارفرما (پرستار مراقب) باید همه تجهیزات ایمنی لازم مثل ماسک، لباسهای محافظ و… را در اختیار کارکنان قرار دهد تا آنان را در برابر هر گونه تماس با مواد شیمیایی خطرناک محافظت کند.
به محیطهایی هم که غیر از زمان کاری در آن به سر میبرید، دقت کنید. قرار گرفتن طولانی مدت در معرض نور خورشید باعث بروز سرطان پوست میشود که شایعترین سرطان است. سعی کنید تا میتوانید در معرض نور خورشید قرار نگیرید. اگر لازم است مدتی را زیر نور خورشید سپری کنید، از لباسهای مناسبِ محافظ و کرم ضد آفتابی استفاده کنید که فاکتور حفاظتی در برابر نور خورشید (SPF) آن، حداقل 15 باشد.
تنفس دود سیگار، سیگار برگ یا پیپ (حتی اگر خودتان سیگاری نباشید)، باعث بروز آسیبهای در بدن میشود که میتواند منجر به سرطان گردد. باید سیگار کشیدن را ترک کنید. اگر فرد دیگری در خانواده شما سیگار میکشد، به او کمک کنید تا ترک کند یا حداقل از او بخواهید در اطراف شما سیگار نکشد. دود سیگار که بر روی فرشها یا لباسهایتان مینشیند هم میتواند خطرساز باشد، به ویژه برای شیرخواران و کودکان نوپا.
خانمها چه تستهای غربالگری را باید انجام دهند؟
افزایش سن مهم ترین عامل بروز سرطان پستان در اغلب زنان است. برای تشخیص زودهنگام این سرطان، پزشک باید معاینات بالینی پستان را انجام دهد (یعنی پزشک باید وجود هر گونه توده را در داخل پستان تشخیص دهد). درخصوص انجام معاینات بالینی پستان، همچنین مزایا و مضرات آن با پزشک خود مشورت کنید.
ماموگرام، یک نوع عکس برداری با اشعه ایکس (X-ray) با پرتوهای کم توان از پستان است. اگر سن شما بین 50 تا 75 سال باشد، باید هر دو سال یک بار ماموگرام بگیرید. اما اگر خطر ابتلا به سرطان پستان بالا باشد- برای مثال یکی از اعضای خانواده به سرطان پستان مبتلا شده است -پزشک توصیه میکند که ماموگرام با فاصله کمتری انجام شده و یا از سنین پائینتر از 50 سالگی انجام شود. ارزش انجام ماموگرافی در خانمهایِ با احتمال متوسط ابتلا به سرطان پستان که سنین ۴۰ تا ۵۰ سالگی زندگی خود را طی میکنند، هنوز مورد بحث میباشد. بنابراین برای انجام این کار فقط به توصیههای پزشک گوش کنید و سپس تصمیم گیریهای لازم را انجام دهید.
در تست پاپ اسمیر، پزشک یک نمونه از سلولهای دهانه رحم را برداشته و آن را برای یافتن نشانههای سرطان گردن رحم بررسی میکند. شما باید تست پاپ اسمیر را به صورت ذیل انجام دهید، مگر این که پزشک توصیه دیگری کرده باشد:
- هر سه سال یک بار از سن 21 سالگی تا 61 سالگی.
- اگر داشتن روابط جنسی را قبل از 21 سالگی شروع کردهاید، باید در فواصل کمتر از 3 سال تست بدهید.
- اگر سن شما 30 تا 65 سال است و مایل هستید تعداد دفعات تست پاپ اسمیر را کاهش دهید، از پزشک بخواهید که این تست را همراه با تست ویروس پاپیلوم انسانی (HPV) هر 5 سال یکبار انجام دهد.
برخی موارد باعث کاهش یا افزایش خطر ابتلا به سرطان گردن رحم میشوند. پزشک باید همه موارد را بررسی کرده و سپس زمان و فواصل انجام تست پاپ اسمیر را تعیین کند.
اگر سن شما بالاتر از 65 سال است، با پزشک در خصوص تعیین فواصل تست پاپ اسمیر صحبت کنید. اگر تاکنون تستهای پاپ اسمیر خود را به طور منظم انجام دادهاید و نتایج آنها مطلوب بوده است، احتمالاً پزشک خواهد گفت، شما به تداوم انجام این تست نیازی ندارید.
اگر جراحی برداشتن رحم را توام با خارج کردن گردن رحم، انجام دادهاید؛ نظر پزشک را در خصوص ادامه انجام تست پاپ اسمیر جویا شوید.
اگر هرگز ضایعات پیش سرطانی با درجه بالا یا سرطان گردن رحم نداشتهاید، با پزشک در خصوص زمان بندی تست پاپ اسمیر صحبت کنید.
مردان چه تستهای غربالگری را باید انجام دهند؟
برای تصمیم گیری در خصوص غربالگری سرطان پروستات، ابتدا باید با پزشک در خصوص منافع و مضرات غربالگری صحبت کنید. عواملی همچون سابقه خانوادگی، سن و نژاد از عمده عوامل خطرساز در سرطان پروستات هستند.
موسسه ملی سرطان شناسی، انجمن سرطان شناسی آمریکا، کارگروه پیشگیری و آکادمی پزشکان خانواده در ایالات متحده توصیه میکنند که برای تصمیم گیری در خصوص انجام تستهای غربالگری، آقایان ابتدا با پزشک خانوادگی صحبت کنند تا از خطرات و مزایای احتمالی غربالگری آگاه شده و سپس بر اساس ارزشها و اولویتهای خود تصمیم گیری کنند.
اگر تصمیم به انجام تستهای غربالگری گرفتید، پزشک یک آزمایش خون به نام PSA را توصیه میکند. PSA مخفف آنتی ژن اختصاصی پروستات میباشد. سطح PSA در مردانی که مبتلا به سرطان پروستات باشند، بالاتر است. اما سطح PSA به دلایل دیگر همچون یک عفونت نه چندان جدی هم بالا میرود.البته توصیه شده است برای غربالگری سرطان پروستات فقط روی نتایج سطح PSA تصمیم گیری نشود.
چرا درمان زودهنگام سرطان بسیار مهم است؟
اگر سرطان در مراحل اولیه تشخیص داده شود، درمان آن سادهتر است. اگر تومور را زمانی تشخیص دهند که هنوز کوچک است و به سایر نقاط پراکنده نشده است، درمان به راحتی و سرعت انجام میشود. اما اگر تومور برای مدت زیادی ناشناخته باقی بماند و بزرگتر شود، احتمال گسترش به سایر نواحی بدن بیشتر شده و همین امر، درمان را دشوار میسازد.
انواع مختلف درمانهای سرطان کدامند؟
سه نوع درمان متداول برای سرطان عبارتند از جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی. هدف از درمان، برداشتن سلولهای سرطانی یا تخریب آنها با دارو یا سایر روشها است.
جراحی روشی برای حذف فیزیکی سلولهای سرطانی است. جراحی برای درمان برخی از انواع سرطان گزینه مناسبی است اما برای همه انواع سرطان کارساز نیست. اگر سرطان به شکل یک تومور بدخیم باشد (یک تومور که میتواند به سایر نواحی گسترش یابد) اما هنوز در یک محل باقی مانده است (موضعی است)؛ شاید بتوان با کمک جراحی تومور و بافتهای آسیب دیده اطراف آن را بدون نگرانی برداشت. اما اگر سرطان به بخشهای دیگر بدن نیز سرایت کرده باشد، جراحی کارساز نیست. از سوی دیگر، در برخی موارد برداشتن تومور بدون آسیب رساندن به ارگانهای حیاتی بدن امکانپذیر نیست؛ مثل زمانی که تومور در نزدیکی مغز یا کبد باشد.
انواع مختلف جراحی برای برداشتن سرطان وجود دارند که به برخی از آنها اشاره میکنیم:
- جراحی لیزری: پرتوهای نور لیزر و گاهی اوقات گرمای حاصل از لیزر را بر روی سلولهای سرطانی هدف میگیرند تا آنها را تخریب کنند.
- جراحی لاپاروسکوپی: برشهای بسیار کوچکی بر روی بدن ایجاد میکنند، سپس پزشک یک دوربین بسیار کوچک را داخل بدن وارد میکند. دوربین علائم مخصوصی را به صفحه ویدئویی ارسال میکند تا پزشک بتواند ارگانها و تومور را تشخیص دهد. سپس پزشک با استفاده از ابزارهای جراحی، تومور را بر میدارد.
- جراحی Moh: سلولهای سرطانی به صورت لایه لایه برداشته میشوند. هر لایه – قبل از این که پزشک لایه بعدی را بردارد – مورد تجزیه و بررسی قرار میگیرد. با این شیوه فقط لایههای مبتلا شده برداشته میشوند و بافتهای سالم دست نخورده باقی میمانند.
- جراحی کرایو: در این نوع جراحی سلولهای سرطانی با استفاده از مواد سرد کننده – مثل نیتروژن مایع – منجمد و تخریب میشوند.
پرتو درمانی
در پرتودرمانی از پرتوها استفاده میشود – یک شکل خاص از پرتوهای اشعه ایکس X-ray، پرتوهای گاما یا الکترونها – تا سلولهای سرطانی را نابود کرده و از تکثیرآنها جلوگیری شود. این نوع درمان معمولاً بدون درد است. بر اساس ناحیه تحت درمان، ممکن است عوارض جانبی به صورت آسیبهای ناشی از پرتوها در بافتهای نرمال مجاور نیز دیده شوند. پزشک میتواند همه پیامدها را برای شما توصیف کند. ممکن است پرتودرمانی تنها روش درمانی مورد نیاز باشد، اما گاهی اوقات لازم است که این شیوه به همراه سایر روشهای درمانی به کار گرفته شود. گاهی اوقات لازم است برای تومورهایی که در یک ناحیه رشد کردهاند، از ترکیب پرتودرمانی و جراحی استفاده شود.
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروهایی برای حمله به سلولهای سرطانی استفاده میشود. واژه شیمی درمانی، هراس انگیز است چون عوارض جانبی آن اغلب شدید هستند. اما عوارض جانبی شیمی درمانی در همه افراد دیده نمیشود. عوارض جانبی شیمی درمانی را میتوان با داروهای دیگر برطرف کرد.
شیمی درمانی اغلب زمانی انجام میشود که سرطان به سایر نواحی بدن نیز گسترش یافته است. گاهی اوقات شیمی درمانی را همراه با جراحی و پرتودرمانی انجام میدهند. گاهی اوقات ابتدا تومور را با جراحی برداشته، سپس شیمی درمانی میکنند تا باقیمانده سلولهای سرطانی هم کشته شوند. اگر برای شما هم رفتن مداوم به بیمارستان دشوار است میتوانید از خدمات شیمی درمانی همراز در منزل استفاده کنید.
شمارههای تماس: ۰۲۱۲۲۶۸۹۳۹۸ – ۰۹۱۲۳۰۳۹۳۱۶
نوع دیگر درمان، یک روش درمانی بیولوژیکی است (که به آن ایمنی درمانی هم میگویند). این درمان برای تحریک سیستم ایمنی بدن انجام میشود تا بتواند گلبولهای سفید بیشتری – به نام لنفوسیت –تولید کند. دو نوع از لنفوسیتها میتوانند به سلولهای سرطانی حمله کرده و آنها را بکشند: سلولهای T و سلولهای B. هدف از ایمنی درمانی، تقویت توانایی سلولهای T و سلولهای B در کشتن سلولهای سرطانی است. این نوع درمان میتواند همراه با جراحی، پرتودرمانی و یا شیمی درمانی نیز به کار رود.
هورمون درمانی نیز گاهی اوقات همراه با شیمی درمانی یا پرتودرمانی برای درمان سرطان پستان یا پروستات به کار میرود. هورمون درمانی شامل مصرف داروهایی است که حاوی برخی هورمونها برای سرکوب تأثیرات استروژن و تستوسترون میباشند. مصرف این داروها ضروری است چون هورمون استروژن میتواند باعث رشد سریعتر تومورهای سرطان پستان گردد. به همین ترتیب، هورمون تستوسترون هم میتواند باعث رشد سریعتر سلولهای سرطانی در پروستات گردد. در برخی موارد، از جراحی برای برداشتن تخمدانها یا بیضهها استفاده میکنند. برداشتن این ارگانها باعث میشود که میزان استروژن یا تستوسترون در بدن کاهش یابد.
برخی درمانهای تخصصی هم موجود میباشند. اگر این درمانها گزینه انتخابی شما بودند، پزشک میتواند آنها را برای شما توضیح دهد.
چطور یکی از گزینههای درمانی را انتخاب کنم؟
پزشک یا تیم پزشکی، گزینههای درمانی را به شما معرفی کرده و به شما کمک میکنند تا یکی از آنها را انتخاب کنید. گاهی اوقات شما حق انتخاب ندارید، چون عوامل مختلف – از جمله مرحله پیشرفت سرطان، ارگان تحت تأثیر قرار گرفته و نوع سرطان – باعث میشوند که فقط یک گزینه برای شما مناسب باشد. درمان برخی سرطانها – مثل سرطان پوست- راحتتر است. برخی عوامل دیگر تاثیرگذار بر انتخاب روش درمانی عبارتند از سن بیمار، وضعیت سلامت عمومی بدن و عوارض جانبی احتمالی هر روش درمانی.
شما و پزشک باید همه مزایا و مضرات روشهای درمانی را در نظر بگیرید. علاوه بر آن، شما و پزشک باید روشهای درمانی جایگزین را بشناسید تا اگر سرطان با یکی از روشها بهبود نیافت از روشهای دیگر استفاده کنید.
کارآزمایی بالینی یعنی چه؟
کارآزماییهای بالینی برای تحقیق روی روشهای جدید درمان افراد مبتلا به سرطان انجام میشوند. زمانی که آزمایشهای مختلفی بر روی یک داروی جدید انجام گرفت و آن را در آزماشگاه بر روی حیوانات آزمایش کردند، این دارو بر روی افراد مبتلا به سرطان-که داوطلبِ کارآزمایی بالینی شده اند-تست میشود. این تحقیقات به پزشکان ثابت میکند که این دارو ایمن و موثر است. در این تحقیقات میزان دوز مناسب برای بیماران نیز تعیین میشود.
کارآزمایی بر روی سرطان با سایر کارآزماییهای بالینی متفاوت است. در سایر انواع کارآزمایی، بیماران داروی جدید را مصرف کرده و سپس نتایج را با سایر بیمارانی که هیچ دارویی مصرف نکردهاند (یا دارونما مصرف کردهاند) مقایسه میکنند. اما برای پزشکان از نظر اخلاقی صحیح نیست که به بیماران مبتلا به سرطان، دارونما بدهند تا نتایج را با بیمارانی که داروی واقعی مصرف کردهاند؛ مقایسه کنند. بنابراین در کارآزمایی بالینی سرطان، یک گروه از بیماران داروهای فعلی را مصرف کرده و گروه دیگر فقط داروهای جدید را مصرف میکنند و سپس نتایج مقایسه میشوند. پزشکان امیدوارند که در اینگونه آزمایشات، داروی جدیدتر نتایج درمانی بهتری را نسبت به داروی فعلی نشان دهد.
شرکت در آزمایشات و تحقیقات پزشکی-به عنوان داوطلب – دارای مزایایی است. بیمارانی که در این تحقیقات شرکت میکنند، بهترین و جدیدترین داروهای موجود را استفاده میکنند. همچنین وضعیت بیماران با دقت هر چه بیشتر کنترل میشود و این موارد بر روند بهبودی آنها موثر است. از سوی دیگر، بیمارانی که برای شرکت در این گونه تحقیقات داوطلب میشوند، هزینهای برای داروهایشان پرداخت نمیکنند و شرکت یا سازمانی که پشتیبان مالی این تحقیقات است، همه هزینهها را تقبل میکند (حتی هزینه آزمایشهای اضافی و معاینات پزشکی).
تحقیقات پزشکی با برخی خطرات نیز همراه هستند. برخی داروهایی که در تحقیقات پزشکی به بیمار داده میشوند، توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تأئید نشدهاند. این داروها ممکن است عوارض جانبی ناخواستهای داشته باشند یا ممکن است آنچنان که پزشکان امیدوار هستند، موثر نباشند. بیمارِ داوطلب ممکن است متعهد شود زمان بیشتری را برای درمان اختصاص دهد و یا گاهی اوقات باید آزمایشهای بیشتری را تحمل کند.
اگر مایل به شرکت داوطلبانه در یک کارآزمایی بالینی هستید، ابتدا با پزشک خود مشورت کنید. او در خصوص مزایا و مضرات احتمالی با شما صحبت میکند. بهتر است در این خصوص به وبسایتهای مربوطه مراجعه کرده و اطلاعات بیشتری در خصوص لیست تحقیقات پزشکی به دست آورید.
گاهی اوقات متوجه گفتههای پزشک نمیشوم. چه کنم؟
به پزشک صریحاً بگویید که متوجه سخنان او نمیشوید. شما باید بدانید در هر مرحلهای از درمان چه میگذرد و نیز همه گزینههای پیش رو را بشناسید. همیشه با یک دوست یا یکی از خویشاوندان، نزد پزشک بروید تا او نیز چشم و گوش دوم شما باشد. این کار به شما کمک بزرگی خواهد کرد.
بهتر است در ملاقاتهایتان با پزشک یادداشت بردارید. هر پرسش و پاسخی را که از پزشک دریافت میکنید، یادداشت نمایید. همچنین میتوانید مکالمات را ضبط کرده و سپس از روی آنها یادداشت برداری کنید. لازم است آنچه پزشک برایتان توضیح میدهد را درک کنید و زمانی که شما متوجه پاسخهایش نمیشوید نیز، پزشک موضوع را دریابد. با پزشک صادق باشید. هیچ اطلاعاتی را مخفی نکنید، حتی زمانی که در خصوص احساسات خود (جسمی و روحی) صحبت میکنید و نیز این که چقدر متوجه صحبتهای او میشوید.
چه کسی برنامه درمانی را مدیریت میکند؟
درمان سرطان بسیار پیچیده است. عواملی از قبیل نوع سرطان، مرحلهای که در آن هستید و برنامه درمانی انتخاب شده؛ مشخص خواهند کرد کدام متخصصین مراقبت از شما را به عهده خواهند گرفت.
پزشک شما بر اجرای برنامههای درمانی و توانبخشی نظارت میکند و به پرسشهای شما پاسخ میدهد. سرطان شناس (انکولوژیست)، برنامههای درمانی را مدیریت میکند اما زمانی که درمان کامل شد، دوباره پزشک خانواده شما کار را دنبال میکند. سرطان شناس (انکولوژیست)، پزشکی است که در درمان افراد مبتلا به سرطان تخصص دارد.
جراح بافتهای سرطانی را تا حد امکان به وسیله جراحی بر میدارد. یک آسیب شناس، بافت را پس از نمونه برداری یا جراحی بررسی میکند تا نشانههای سرطان را پیدا کند. متخصص پرتودرمانی، روند پرتودرمانی را مدیریت میکند. متخصص پرتودرمانی اغلب از متخصصین رادیولوژی تشخیصی، تکنولوژیستهای پرتودرمانی و متخصصین فیزیک پرتوها کمک میگیرد تا روند پرتودرمانی و دوز پرتودرمانی را کنترل کنند؛ تا این که این درمان با ایمنی هر چه بیشتر انجام شود.
سرطان شناس (انکولوژیست)، پزشک خانواده و متخصص داخلی اغلب با مشورت یکدیگر داروهای شیمی درمانی، هورمونها و سایر داروها را تجویز میکنند. تکنسینهای آزمایشگاه و پرستاران هم وظیفه خون گیری و آزمایش خون را بر عهده دارند.
متخصص تغذیه، رژیم غذایی شما را کنترل میکند تا برنامه ریزی دقیقی از وعدههای غذایی حین درمان و بعد از آن انجام دهد. متخصص فیزیوتراپی به شما کمک میکند تا ماهیچههای خود را تقویت کرده و توان حرکتی خود را در برابر هرگونه تغییرات حین درمان حفظ کنید. روانشناس، روان درمانگر یا سایر مشاوران مثل افراد روحانی و مددکار اجتماعی؛ به شما کمک میکنند تا احساسات و واکنشهای احساسی خود را در برابر سرطان و درمان سرطان مدیریت کنید. داروساز، ترکیبات پیچیده دارویی را تهیه کرده و میزان صحیح دوز مصرفی را تعیین میکند.
هر پرسش یا نگرانی که در خصوص روش درمانی دارید، بدون تأمل با پزشک درمیان بگذارید. هر چه به ذهنتان خطور میکند را بیان کنید. هنگامیکه پاسخ پرسشهایتان را دریافت کنید، در روند درمانی مشارکت فعالتری خواهید داشت.
با عوارض جانبی چه کنم؟
تأثیرات درمان سرطان بر افراد مختلف متفاوت است. برخی افراد عوارض جانبی اندکی را تجربه میکنند و حتی در برخی دیگر هیچ عارضه جانبی دیده نمیشود. اما عوارض جانبی درمانهای سرطان در بسیاری از افراد شدید است و باعث ناخوشی آنها میشود. پزشک میتواند عوارض جانبی هر درمان را به شما توضیح دهد. او برایتان توضیح میدهد که کدام عارضه جانبی عادی و کدام یک غیرعادی است، همچنین چه زمانی لازم است که فوراً با او تماس بگیرید.
هرگز عوارض جانبی را دست کم نگیرید. مهم است که درباره آنچه احساس میکنید با پزشک، اعضای تیم مراقبتهای پزشکی و افرادی که در کنارتان هستند؛ صحبت کنید. اگر احساس بیماری شدید دارید، بسیار خسته هستید، درد زیادی را تحمل میکنید و… پزشک میتواند درمان را به نوعی تنظیم کند یا داروهایی برایتان تجویز نماید که این عوارض کاهش یابند.
آیا ریزش مو خواهم داشت؟
پرتودرمانی بر روی سر یا برخی انواع شیمی درمانی باعث ریزش مو میشوند. سایر روشهای درمانی چنین تأثیراتی ندارند. اگر شیمی درمانی میکنید، از پزشک بپرسید که آیا این داروها باعث ریزش مو میشوند. ریزش مو تجربه تلخی است اما اگر پزشک در این خصوص به شما آگاهی دهد، میتوانید خود را برای مواجهه با این وضعیت آماده کنید. شما میتوانید تصمیماتی برای شروع زمان ریزش موهایتان بگیرید.
برخی افراد ترجیح میدهند در طی شیمی درمانی از کلاه گیس استفاده کنند. برخی دیگر، سر خود را با کلاه یا روسری میپوشانند. برخی دیگر هم هیچ پوششی را استفاده نمیکنند. همان کاری را انجام دهید که به شما احساس آرامش میدهد. برخی افراد باید بر حسب موقعیتی که در آن قرار دارند، افرادی که در اطرافشان هستند و نوع کارهایی که انجام میدهند؛ پوششهای مختلفی را در نظر بگیرند.
اگر قصد استفاده از کلاه گیس را دارید، بهتر است قبل از شروع ریزش موها یک کلاه گیس مناسب تهیه کنید. بدین ترتیب میتوانید یک کلاه گیس مشابه با رنگ یا بافت طبیعی موهای خودتان انتخاب کنید.
اگر قصد دارید موهایتان را از ته بتراشید یا پوشش خاصی بر روی سرتان نگذارید، بهتر است هنگام بیرون رفتن از کرم محافظ پوست، کلاه یا روسری استفاده کنید.
اگر طی شیمی درمانی یا پرتودرمانی دچار ریزش مو شدهاید، نگران نباشید؛ چون در اغلب موارد پس از پایان درمان دوباره شاهد رویش موها خواهید بود. اما این بار موهایتان با رنگ و بافت دیگری رشد خواهند کرد.
اگر میل به غذا نداشتم، چه کنم؟
شاید طی روندهای درمان سرطان میل کافی و خوبی به غذا نداشته باشید. اما مهم است که تا جایی که میتوانید غذا بخورید. غذا به بدن کمک میکند تا سلولهای جدید و سالم بسازد، همچنین به شما کمک میکند تا سطح انرژی مطلوب خود را حفظ یا تقویت کنید.
شاید بهتر باشد که به جای سه وعده در روز، چندین وعده کوچک در نظر بگیرید. ابتدا با غذاهای ساده مثل کراکرهای نمکی، نان تست ساده و غذاهای مایع مثل آب گوشت شروع کنید. جرعه جرعه آب، آب میوه و سودا بنوشید. در مورد مصرف مکملهای غذایی با پزشک مشورت کنید. اگر غذاهای ادویه دار یا غذاهایی که عطر تندی دارند، حالت تهوع در شما ایجاد میکنند؛ از خوردن آنها پرهیز کنید. احتمالاً خوردن و نوشیدن غذاها و نوشیدنیهای نیم گرم برایتان راحتتر خواهد بود.
برخی افراد مبتلا به سرطان (به ویژه کسانی که شیمی درمانی میشوند) با مشکلاتی همچون حساسیت دهان یا زخم در دهان رو به رو میشوند. این حالتها غذا خوردن را دشوارتر میکنند. غذاهای نرم یا غذاهای آسیاب شده یا پوره شده را امتحان کنید. اگر زخم در دهان ایجاد شد به پزشک اطلاع دهید. این زخمها ممکن است عفونت کرده و مشکل را بیشتر کنند. گاهی اوقات لازم است از یک نی برای خوردن غذا استفاده کنید تا به زخمهای دهان فشاری وارد نشود. همچنین باید دهان خود را با یک محلول شامل 1 قاشق چایخوری جوش شیرین و ۲۵۰ سی سی آب بشویید. این کار از عفونت زخمها جلوگیری کرده و بهبود آنها را تسریع مینماید.
زمانی که میل به غذا خوردن دارید، سعی کنید غذای غنی از پروتئین و پرکالری را برای خوردن انتخاب کنید. از پزشک در مورد لزوم مصرف مواد مغذی خاص یا انواع خاص غذاها نظر بخواهید. ممکن است پزشک به شما توصیه کند که با یک متخصص تغذیه تماس بگیرید. او میتواند روش دریافت مقادیر کافی مواد مغذی، پروتئین و کالری مناسب را به شما معرفی کند. اگر به مدت 24 ساعت ابداً میل به غذا نداشتید، با پزشک مشورت کنید. او باید بداند که شما مواد مغذی لازم را دریافت میکنید یا خیر.
آیا میتوانم کار کنم؟
پاسخ به این پرسش تا پس از شروع درمان نامشخص است. برخی افراد تحت تأثیر بیماری سرطان و روشهای درمانی به قدری ضعیف و بیمار میشوند که قادر به کار کردن نمیباشند. برخی دیگر میتوانند برنامههای کاری عادی خود را انجام داده یا برنامه کاری خود را براساس درمان خود تنظیم کنند.
کارکردن حین درمان به شما کمک میکند تا ذهن خود را از برخی موارد همچون مشکلات بیماری، دور کنید. زمانی که بدانید قادر به ادامه روندهای عادی زندگی هستید، احساس بهتری خواهید داشت. بسیاری از افراد که حین انجام درمان به کار مشغول بودهاند، پشتیبانیهای مثبت زیادی را از کارفرمایان و همکاران دریافت کرده اند.
اگر مایل به ادامه کار در حین درمان سرطان هستید، روشهایی را برای استفاده بهینه از زمان بررسی کنید. زمان بندی درمانی را برای آخر هفته تنظیم کنید تا بتوانید از تعطیلی آخر هفته جهت نقاهت بهره کافی ببرید. از کارفرمای خود بخواهید ساعات کاری شما را به صورت نیمه وقت تغییر دهد یا کارهایتان را در منزل انجام دهید. در صورت لزوم از همکاران خود بخواهید در انجام برخی وظائف به شما کمک کنند. قطعاً آنها برای کمک به شما مشتاق هستند.
حین درمان چه احساساتی را تجربه خواهم کرد؟
احساس بی پناهی، خشم، ترس یا افسردگی حین درمان عادی است. احتمالاً همه این موارد یا برخی از آنها را حین درمان تجربه خواهید کرد. گاهی اوقات احساس میکنید که درمان شما هیچ فایدهای نداشته است.
در این گونه مواقع، سعی کنید از یک سیستم پشتیبانی که به آن اطمینان کامل دارید کمک بگیرید. بسیاری از افراد ترجیح میدهند پشتیبانیهای لازم را از خانواده یا دوستانشان دریافت کنند. برخی دیگر ترجیح میدهند با کسانی که قبلاً سرطان را تجربه کرده اند، صحبت کنند و از آنها پشتیبانی بگیرند. گروههای پشتیبان سرطان به افراد و خانوادههایشان کمک میکنند تا با این بیماری و روندهای درمانی به شیوه صحیح برخورد کنند. پزشک نیز میتواند شیوه موثر یافتن پشتیبانیهای لازم را به شما آموخته یا آدرسهای تماس با یک بیمارستان محلی یا انجمنهای سرطان شناسی محلی را در اختیارتان قرار دهد (همچنین میتوانید به کتابچههای راهنمای تلفن یا وبسایت اینگونه مراکز مراجعه کنید).
ذهن خود را مشغول کنید، این مسئله بسیار مفید است. همیشه مشغول به انجام کاری باشید. جورچین یا جدول حل کنید، بافتنی ببافید، فیلم تماشا کنید یا بازیهایی را با دوستان و افراد خانواده انجام دهید. ورزش کردن نیز مفید است؛ اما فقط زمانی که احساس میکنید قدرت کافی برای این کار دارید. با پزشک خود صحبت کنید تا بهترین ورزشهایی را که برای وضعیت جسمانی شما موثر هستند، معرفی کند.
برخی تحقیقات و همچنین تجربیات افراد مبتلا به سرطان و پزشکان آنها نشان دادهاند که داشتن چشم انداز مثبت به آینده، میتواند باعث پیشرفت سلامتی در افراد مبتلا به سرطان و موثر واقع شدن روندهای درمانی گردد. این رویکرد تفکر مثبت میتواند ایجاد یک تصویر ذهنی از درمان موفق باشد یا این که سیستم ایمنی را در وضعیتی تصور کنید که با قدرت به جنگ سرطان رفته است (به این رویکرد، تجسم فکری میگویند).
لازم است در خصوص احساسات خود با پزشک صحبت کنید. افسردگی حین درمان طبیعی است. اگر با این مشکل مواجه شدید، پزشک میتواند داروهای لازم برای بهبود را تجویز کند.
آیا باید به پزشک بگویم که در کودکی برای درمان سرطان اقدام کردهام؟
بله. این اطلاعات بسیار مفید هستند. پزشک باید بداند که در کودکی چه سرطانی داشته و چه درمانی را انجام دادهاید. درمانهای سرطان در کودکی ممکن است منجر به مشکلاتی در آینده شوند. این مشکلات عبارتند از چاقی، شکنندگی استخوانها، افسردگی، مشکلات قلبی، مشکلات نازایی در خانمها وخطر بالاتر برای ابتلا به سرطانهای دیگر. بیش از۶۰ درصد از افرادی که در کودکی به سرطان مبتلا بودهاند، در بزرگسالی حداقل یک مشکل سلامتی مستمر یا جدید را تحمل میکنند.
باید یک برنامه پیگیری را با پزشک خانوادگی تنظیم کنید. میتوانید با والدین یا پزشک دوران کودکی خود مشورت کرده و بهترین برنامه برای مراقبتهای فعلی را تنظیم کنید.
چگونه میتوان خطر ابتلا به سرطان را کاهش داد؟
متأسفانه،برخی عوامل خطرساز سرطان (مثل سابقه خانوادگی) خارج از کنترل ما هستند. اما میتوانید به طور روزمره کارهایی را برای بهبود سلامت یا کاهش خطر ابتلا به سرطان انجام دهید. بهترین کار این است که سیگار کشیدن را ترک کنید، وزن خود را کاهش دهید، فعال باشید، غذای سالم بخورید، مصرف الکل را محدود کنید و کمتر در معرض نور خورشید قرار گرفته یا حمام آفتاب بگیرید. اگر از بیماری سرطان بهبود یافته اید، همین سبک زندگی به شما کمک میکند تا زندگی سالمتری را تجربه کنید.
به طور منظم به پزشک مراجعه کنید. احتمالاً پزشک بر اساس سن و سابقه پزشکی، برخی بررسیها را انجام خواهد داد (که به آن غربالگری میگویند) تا هرگونه نشانه خاص از سرطان را شناسایی کند. اغلب انواع سرطان با تشخیص زودهنگام قابل درمان هستند و شانس بهبودی افراد در این موارد بسیار بالاتر است.
چرا وزن افراد مهم تلقی میشود؟
رسیدن به وزن ایده آل و حفظ آن باعث میشود که خطر ابتلا به بسیاری از سرطانها کاهش یابد. داشتن وزن ایده آل باعث میشود که از خطرات دیگری همچون بیماریهای قلبی و دیابت هم مصون باشید. از پزشک بخواهید وزن مناسب شما را تعیین کند، سپس اگر اضافه وزن داشتید تلاش کنید تا آن را اصلاح کنید. حتی کاهش 5 تا 10 درصد از وزن فعلی هم بر وضعیت سلامت شما تأثیرات زیادی دارد.
چرا فعال بودن مهم است؟
فعال بودن به طور مداوم باعث میشود که خطر ابتلا به برخی از سرطانها مثل سرطان روده بزرگ و راست روده یا سرطان سینه کاهش یابد. ورزش کردن باعث تقویت استخوانها میشود، ماهیچه سازی کرده و چربی بدن را کاهش میدهد. این کار به بهبود عزت نفس کمک کرده و بازده قلب و قدرت ماهیچهها را افزایش میدهد. داشتن فعالیتهای ورزشی منظم برای افرادی که از سرطان بهبود یافتهاند هم موثر است چون استرس و خستگی را کاهش میدهد.
اغلب بزرگسالان میتوانند فعالیتهای متوسط را بدون توصیه و تأیید پزشک هم انجام دهند. اما اگر مرد بالاتر از 40 سال یا زن بالاتر از 50 سال هستید یا اگر از سرطان بهبود یافتهاید؛ قبل از شروع کردن هر گونه فعالیت ورزشی با پزشک مشورت کنید.
سعی کنید حداقل 30 دقیقه ورزش را 4 تا 6 بار در هفته انجام دهید. سعی کنید شدت ورزشها متوسط تا شدید باشند. شما حتی میتوانید کارهای روزانه خود را اندکی شدیدتر کنید، با این کار فعالتر خواهید بود. برای مثال، به جای آسانسور از پله استفاده کنید. برای نهار یا استراحتهای کوتاه بین ساعات کاری به جای استفاده از اتومبیل، پیاده روی کنید.
سوالاتی که لازم است از پزشک خود بپرسید:
- چه کاری میتوانم انجام دهم تا از سرطان پیشگیری کنم؟
- آیا احتمال ابتلا من به برخی از انواع خاص سرطان بیشتر است؟
- چه مدت پس از تشخیص سرطان، درمانها شروع میشوند؟
- چگونه تشخیص دهم که کدام گزینه درمانی برای من بهتر است؟
- آیا حین درمان میتوانم کار کنم؟
- آیا زمانی که پرتودرمانی یا شیمی درمانی میشوم، میتوانم از فرزندان/ نوههایم نگهداری کنم؟
- حین درمان سرطان آیا رژیم غذایی خاصی را باید رعایت کنم؟
- اکنون که درمان سرطان را تکمیل کردهام، چند وقت یک بار باید تستهایی برای اطمینان از عود نکردن سرطان انجام دهم؟
- آیا احتمال دارد که سرطان در من عود کند؟
- چگونه به خانوادهام کمک کنم تا بیماری سرطان مرا بپذیرند؟