برونشیت حاد یعنی نوعی عفونت در درخت برونشی (نایژکی). درخت برونشی (نایژکی) شامل لولههایی است که هوا را به داخل ریهها هدایت میکنند. زمانی که این لولهها دچار عفونت شوند، متورم شده و مخاط (مایع غلیظ) در داخل آنها جمع میشود. در این حالت تنفس دشوار میشود.
برونشیت حاد یعنی برونشیتی که برای مدت کوتاهی (چند هفته یا کمتر) طول میکشد، اما برونشیت مزمن یعنی برونشیتی که مدت بیشتری طول کشیده یا عود میکند (این وضعیت ناشی از تحریکهای مداوم درخت برونشی است، برای مثال به واسطه سیگار کشیدن).
علائم برونشیت حاد چیست؟
علائم برونشیت حاد عبارتند از:
- گلودرد
- تب
- سرفه همراه با خلط بی رنگ، زرد یا سبز
- احساس احتقان در قفسه سینه
- تنگی نفس
- خس خس سینه
- لرز
- احساس درد در کل بدن
اگر این علایم را داشتید می توانید به دکتر مراجعه نمایید یا با تماس درمان در منزل مرکز همراز می توانید از خدمات پزشک در منزل ما استفاده نمایید شما می توانید برای رفاه حالتان با شماره های مراکز چهارگانه تهران استفاده نمایید: 02166563835– 02144448922 – 02122689398 – 09123039316
اگر علائم ذیل را مشاهده کردید با پزشک تماس بگیرید:
- برای مدت بیش از 2 هفته خس خس سینه دارید یا سرفه میکنید، به ویژه هنگام شب زمانی که دراز کشیدهاید و نیز هنگامی که فعالیت بدنی دارید.
- به مدت بیشتر از 2 هفته سرفه میکنید و گاهی یک مایع بدمزه به داخل دهان میآید. این حالت ممکن است مربوط به بیماری ریفلاکس معده- مری باشد، یعنی همان عارضه که باعث میشود اسید معده به داخل مری وارد شود.
- همراه با سرفه کردن خون دفع میکنید، احساس ناخوشی شدید دارید و بسیار ضعیف شدهاید، تب بالایی دارید که پائین نمیآید و تنگی نفس دارید.در این حالت شاید به ذات الریه (پنومونی) مبتلا شده باشید.
سرفههای ناشی از برونشیت حاد تا چه مدت طول میکشند؟
گاهی اوقات سرفههای ناشی از برونشیت حاد برای چند هفته یا چند ماه طول میکشند. علت امر این است که بهبود درخت برونشی مدتی طول میکشد. اما اگر سرفه به هیچ ترتیب بهبود نمییابد، ممکن است علت دیگری در کار باشد؛ برای مثال ابتلا به آسم یا ذات الریه (پنومونی).
علل برونشیت حاد کدامند؟
برونشیت حاد تقریباً همیشه به واسطه ویروسها ایجاد میشود که به بافت داخلی درخت برونشی حمله میکنند و باعث عفونت میشوند. زمانی که بدن تلاش میکند با این ویروسها مقابله کند، تورم بیشتر میشود و خلط بیشتری تولید می شود. مدتی طول میکشد تا بدن بتواند ویروسها را کشته و آسیبهای وارده به لولههای هوا در ریه را ترمیم کند.
در اغلب موارد همان ویروسهایی که باعث سرماخوردگی میشوند، علت بروز برونشیت حاد نیز هستند. تحقیقات نشان دادهاند که برخلاف باور پزشکان، عفونتهای باکتریایی کمتر باعث برونشیت حاد میشوند. به ندرت میتوان عفونتهایی با منشاء قارچی یافت که باعث بروز برونشیت حاد شدهاند. قرار گرفتن در معرض محرکها (مثل دود، گردوغبار و آلایندههای هوا) ممکن است باعث بروز برونشیت گردند.
افراد چگونه به برونشیت حاد دچار میشوند؟
زمانی که فرد مبتلا به برونشیت حاد سرفه میکند، ویروسهای مسبب این بیماری در هوا پخش شده یا بر روی دستهای دیگران مینشیند. اگر از هوای آلوده به این ویروسها تنفس کنید، مبتلا به برونشیت حاد میشوید. همچنین اگر دستهای فرد آلوده به ویروس را لمس کنید و سپس با همان دستهای آلوده؛ چشمها، دهان یا بینی خود را لمس کنید، ویروسها وارد بدن شما میشوند.
اگر سیگار میکشید یا در معرض دودهای آلاینده قرار دارید (برای مثال در کارخانه کار میکنید) با احتمال بالاتری به برونشیت حاد دچار میشوید و حتی ممکن است زمان آن طولانیتر باشد. علت امر این است که درخت برونشی از قبل دچار آسیبهایی شده است.
افراد مبتلا به بیماری ریفلاکس معده- مری نیز ممکن است به واسطه ورود اسید معده به درخت برونشی، به برونشیت حاد دچار شوند.
برونشیت حاد چگونه درمان میشود؟
در اغلب موارد، برونشیت حاد خودبه خود درمان میشود. اما برای تسریع بهبودی باید استراحت کافی داشت، نوشیدن مایعات بدون کافئین (برای مثال آب و آب میوه) را افزایش داد و همچنین میزان رطوبت محیط را زیاد کرد. برخی داروها برای کاهش التهاب، تسکین درد و پایین آوردن تب موثر هستند. داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (مثل ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین) به کاهش درد و التهاب کمک میکنند. استامینوفن نیز به کاهش درد و تب کمک میکند.
اگر سرفههای خشک دارید (سرفه بدون خلط)، میتوانید از داروهایی برای کاهش سرفه استفاده کنید. بهتر است سرفههایی را که همراه با خلط هستند، کاهش ندهید. چون این سرفهها به خروج خلط از درخت برونشی کمک کرده و روند بهبودی را تسریع میکنند. داروهای ضد سرفه برای کودکان تجویز نمیشوند به ویژه اگر 4 ساله یا کوچکتر باشند.
از آنجا که برونشیت حاد عمدتاً به واسطه ویروسها ایجاد میشود، تجویز آنتی بیوتیک موثر نیست. حتی اگر هنگام سرفه خلط غلیظ یا رنگی داشتید، مصرف آنتی بیوتیک درتسریع بهبودی شما تأثیری نخواهد داشت. اما اگر پزشک تشخیص دهد که برونشیت حاد بر اثر یک باکتری ایجاد شده است، آنتی بیوتیک را تجویز میکند.
اگر سیگار میکشید، فوراً آن را ترک کنید. چون با این کار روند بهبود درخت برونشی را تسریع کردهاید.
برخی افراد مبتلا به برونشیت حاد، داروهایی را نیاز دارند که عموماً برای درمان آسم به کار میروند. اگر احساس کردید که تنفس شما صدادار شده است (خس خس سینه دارید)، شاید به داروهای ضد آسم نیاز داشته باشید. این داروها لولههای تنفسی را باز کرده و اخلاط موجود در آنها را خارج میکنند. این داروها معمولاً استنشاقی هستند. داروهای استنشاقی مستقیماً به داخل درخت برونشی و لولههای تنفسی اسپری میشوند. پزشک تصمیم میگیرد که آیا این نوع درمان برای شما مناسب هست یا نه.
برای پیشگیری از عود کردن برونشیت حاد چه باید کرد؟
یکی از بهترین کارها برای پیشگیری از ابتلا به برونشیت حاد این است که دستهای خود را مرتب بشویید تا هرگونه ویروس که بر روی آنها قرار گرفته، قبل از رسیدن به داخل بدن کشته شود.
اگر سیگار میکشید ترک کنید. چون این کار بهترین شیوه دفاعی در برابر برونشیت حاد است. سیگار کشیدن به درخت برونشی و لولههای تنفسی شما آسیب میرساند، بنابراین ویروسها راحتتر میتوانند ایجاد عفونت کنند. از سوی دیگر، سیگار کشیدن روند بهبود را کند میکند، بنابراین بهبودی کامل در مدت زمان بیشتری حاصل میگردد.
سوالاتی که لازم است از پزشک خود بپرسید:
- علت برونشیت من چیست؟
- چه داروهایی باعث تسکین علائم من میشوند؟
- آیا بیماری من مسری است؟
- آیا در معرض خطر ابتلا به ذات الریه یا سایر عفونتهای ریوی هستم؟
- اگر سرفههایم به درمان پاسخ ندهد یا بدتر شوند، چه اقدامی باید انجام دهم؟