پس از زایمان خلق و خوی اغلب خانمها دستخوش تغییرات لحظهای میگردد. یک لحظه خوشحال هستند و دقیقه بعد شروع به گریه میکنند. برخی از آنها احساس افسردگی خفیف کرده، برای تمرکز دچار مشکل میشوند، اشتهای خود را از دست داده و یا برای خوابیدن با مشکل مواجه میشوند؛ حتی زمانی که فرزندشان در خواب باشد. این علائم معمولاً 3 تا 4 روز پس از زایمان ظاهر میشوند و عمدتاً برای چند روز تداوم دارند.
اگر اخیراً زایمان کردهاید و یک یا چند مورد از علائم فوق الذکر را تجربه میکنید، به غمگینی پس از زایمان مبتلا شدهاید. این حالت از وضعیتهای عادی اوایل مادر شدن است و معمولاً 10 روز پس از زایمان برطرف میشود. می توان با مراجعه به روانشناس این مسئله را کنترل کرد اما اگر خارج شدن از خانه برای شما ممکن نیست بهتر است از خدمات روانشناسی در منزل تهران کلینیک درمان در منزل همراز استفاده کنید. برای کسب اطلاعات بیشتر درمورد انواع خدمات پرستاری در منزل مانند سرم تراپی در منزل تهران با ما تماس بگیرید.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
علائم غمگینی پس از زایمان در برخی خانمها شدیدتر است و بیش از چند روز طول میکشد. به این حالت افسردگی پس از زایمان میگویند. افسردگی پس از زایمان یک بیماری است، همانند دیابت یا بیماری قلبی.
علائم افسردگی پس از زایمان کدامند؟
علائم افسردگی پس از زایمان بر کیفیت زندگی تأثیر میگذارند و عبارتند از:
- احساس ناراحتی یا غم در اغلب اوقات
- گریه کردن متناوب یا بغض برای گریه
- بیقراری، تحریک پذیری یا اضطراب
- عدم علاقه به زندگی یا عدم لذت بردن از زندگی
- کاهش اشتها
- کمبود انرژی و عدم انگیزه برای انجام کارها
- مشکلات خواب از جمله مشکل در به خواب رفتن، بیدار شدن مکرر در طول شب یا خوابیدن بیشتر از حد معمول
- احساس بیارزش بودن، ناامیدی یا احساس گناه
- کاهش یا افزایش وزن بدون دلیل خاص
- احساس کردن این مسأله که ادامه زندگی ارزشمند نیست
- علاقه اندک به نوزاد
اگر چه بسیاری از خانمها بلافاصله پس از تولد نوزاد مبتلا به افسردگی میشوند اما علائم این بیماری در برخی خانمها تا چندین هفته یا ماه ظاهر نمیشود. افسردگی را که تا 6 ماه پس از زایمان در خانمها ظاهر میشود، میتوان افسردگی پس از زایمان نامید.
در برخی موارد نادر، خانمها مبتلا به جنون پس از زایمان میشوند. این بیماری بسیار خطرناک است. علائم این بیماری عبارتند از: همه علائم افسردگی به اضافه افکاری برای آسیب رساندن به خود یا نوزاد. اگر افکاری مبنی بر آسیب زدن به خود یا نوزاد در سر دارید، فوراً برای دریافت کمکهای پزشکی اقدام کنید.
افسردگی پس از زایمان تا چه مدت طول میکشد؟
این مدت در خانمهای مختلف، متفاوت است. برخی خانمها در مدت چند هفته بهتر شده اما احساس افسردگی در برخی از خانمها تا ماهها طول میکشد. بیماری افسردگی در خانمهایی که علائم شدیدتر را تجربه میکنند یا کسانی که قبلاً مبتلا به افسردگی بودهاند، بیشتر طول خواهد کشید. اما به خاطر داشته باشید که شما میتوانید از کمکهای پزشکی بهره مند شوید و بهبود خواهید یافت.
چرا خانمها به افسردگی پس از زایمان مبتلا میشوند؟
علت اصلی این بیماری هنوز مشخص نشده است. طی دوران بارداری و بلافاصله پس از تولد نوزاد، سطح هورمونهای بدن تغییر میکنند. این تغییرات هورمونی باعث بروز تغییرات شیمیایی در مغز میگردد و این تغییرات نقش مهمی در بروز افسردگی دارند.
احساس افسردگی به این معنا نیست که شما فرد بدی هستید، کار اشتباهی انجام دادهاید و یا خودتان مسئول بیماری افسردگی هستید.
چه کسانی به افسردگی پس از زایمان مبتلا میشوند؟
احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان زمانی بیشتر میشود که یکی از موارد ذیل در فرد صادق باشد:
- ابتلا به افسردگی پس از زایمان در زایمانهای قبل
- ابتلا به افسردگی که مرتبط با زایمان نباشد
- سندروم قبل از قاعدگی (PMS) شدید
- ازدواج یا روابط پر استرس و پر مشکل
- داشتن افراد اندک (در خانواده یا دوستان) برای تکیه کردن به آنها یا صحبت کردن با آنها
- تجربه رویدادهای ناگوار در دوران بارداری یا پس از تولد کودک (ابتلا به بیماریهای سخت طی بارداری یا تولد زودرس نوزاد یا زایمان دشوار)
چه نوع درمانهایی برای افسردگی پس از زایمان موثر هستند؟
درمان افسردگی پس از زایمان تقریباً مشابه با درمان سایر انواع افسردگی است. کسب پشتیبانی، مشاوره (صحبت با یک درمانگر) و مصرف دارو؛ همه این روشها موثر هستند. در خصوص بهترین گزینه درمانی که مناسب شما باشد، با پزشک مشورت کنید.
به نوزادم شیر میدهم؛ آیا میتوانم داروهای ضد افسردگی را مصرف کنم؟
اگر داروی ضد افسردگی مصرف میکنید، این دارو قطعاً وارد شیر میشود. در خصوص مخاطرات مصرف داروی ضد افسردگی در زمان شیردهی با پزشک مشورت کنید. پزشک میتواند نوع داروی مصرفی در دوران شیردهی را تعیین کند.
چه روشهایی را به کار ببرم تا به روند بهبودی خود کمک کنم؟
اگر اخیراً زایمان کرده و در حال حاضر احساس ناراحتی، غم، اضطراب، تحریک پذیری، خستگی یا هر یک از علائم دیگر افسردگی پس از زایمان را تجربه میکنید؛ بخاطر داشته باشید که خانمهای بسیاری همین وضعیت را تجربه کردهاند. نباید تصور کنید «دیوانه شدهاید» یا «عقل خود را از دست داده اید» و باید بدانید که این حالت دائمی نیست. برخی از کارها که مادران دیگر مبتلا به افسردگی پس از زایمان انجام داده و نتایج مثبتی کسب کردهاند، عبارتند از:
- فردی را برای صحبت کردن بیابید و احساسات خود را با او در میان بگذارید.
- با افرادی تماس بگیرید که در مراقبت از نوزاد، کارهای خانه یا انجام امور دیگر به شما کمک کنند. برخی شبکههای اجتماعی پشتیبان، برای انجام اینگونه خدمات حاضر هستند تا شما زمان بیشتری برای استراحت داشته باشید.
- زمانی را برای خودتان اختصاص دهید، حتی اگر فقط 15 دقیقه از کل روز باشد. مطالعه کنید، ورزش کنید (قدم زدن برای سلامتی مفید است و انجام آن راحت میباشد)، حمام بگیرید و یا مراقبه کنید.
- خاطرات خود را یادداشت کنید. هر روز همه احساسات و عواطف خود را یادداشت کنید. با این کار تفکرات و خستگی را از خود دور میکنید. زمانی که احساس بهبود کردید، به عقب بازگشته و خاطرات خود را مرور کنید. با این کار متوجه میشوید که تا چه حد بهبود یافتهاید.
- اگر در هر روز فقط یک کار را انجام میدهید، به خاطر داشته باشید که این یک نقطه شروع در مسیر صحیح است. به خاطر داشته باشید که در برخی روزها شما فرصت کافی برای انجام هیچ کاری را نخواهید داشت اما از دست خودتان عصبانی نشوید.
- اگر احساس خستگی مفرط میکنید، نگران نباشید چون عادی است. یک نوزاد تغییرات زیادی را به زندگی تحمیل میکند و مادر بودن بسیار دشوار و چالش برانگیز است. زمانی که احساس میکنید در حد توان خود ظاهر نمیشوید، تحمل و کنار آمدن با اینگونه مشکلات و تغییرات بسیار دشوارتر خواهد بود.
- قرار نیست یک «مادر خارق العاده» باشید. در مورد تواناییهایتان و کارهایی که میتوانید انجام دهید با خودتان صادق باشید. هر زمان که به کمک نیاز داشتید، از دیگران درخواست کمک کنید.
- از گروههای پشتیبان اجتماعی که در محله شما فعال هستند، کمک بگیرید. آنها میتوانند شما را به افراد دیگر که تجربه افسردگی پس از زایمان داشته اند، معرفی کنند.
- احساسات خود را برای پزشک توضیح دهید. او میتواند مشاوره لازم و یا داروهای مناسب برای رفع مشکل را به شما ارائه کند.
سوالاتی که لازم است از پزشک خود بپرسید:
- فکر میکنم احساساتم پس از زایمان تغییر کردهاند. آیا این احساسات عادی هستند؟
- آیا این علائم نشانگر افسردگی پس از زایمان هستند؟
- چه گزینههای درمانی را برای من پیشنهاد میکنید؟ آیا به دارو نیاز دارم؟
- آیا این درمانها در دوره شیردهی برای نوزاد خطرناک نیستند؟
- چه مدت طول خواهد کشید تا علائم من برطرف شوند؟
- چه کارهایی در خانه انجام بدهم تا به کاهش علائم کمک کند؟
- اگر علائم بهتر نشدند چه کنم؟ اگر احساس کردم که ممکن است به خودم یا به نوزادم آسیب برسانم، چه کنم؟
- احتمال ابتلا به افسردگی پس از زایمان در بارداریهای بعدی چقدر است؟
